Ο μύκητας Candida albicans, αποτελεί έναν από τους φιλικούς μικροοργανισμούς που ζει και αναπτύσσεται σε πολλές επιφάνειες του σώματος, εσωτερικές και εξωτερικές. Παρότι φαινομενικά ακίνδυνος ο Candida, ενδέχεται να προκαλέσει σημαντικές επιπλοκές στην υγεία ατόμων με αποδυναμωμένο ανοσοποιητικό σύστημα. Η καντιντίαση, όπως ονομάζεται η οικογένεια των παθήσεων, εκδηλώνεται στο στόμα, στον κόλπο, στο στομάχι και στο ουροποιητικό σύστημα. Περισσότερο ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού είναι οι γυναίκες, οι ασθενείς με HIV/ AIDS, οι νοσοκομειακοί ασθενείς και τα βρέφη. Η λίστα με τα συμπτώματα της καντιντίασης είναι μεγάλη. Τα χαρακτηριστικότερα από αυτά είναι η έντονη κόπωση, οι στοματικοί ερεθισμοί, ο κνησμός ή φαγούρα και οι γαστρεντερικές διαταραχές.
Στη φαρέτρα των ιατρών υπάρχουν πληθώρα από φαρμακευτικές αντιμυκητιακές αγωγές, όμως η ανάγκη για ανεύρεση εναλλακτικών θεραπειών μεγαλώνει. Από τη μία είναι η ανθεκτικότητα του Candida στα φάρμακα, και από την άλλη η ανεύρεση διαφορετικών ειδών του μικροοργανισμού, που προκαλούν τους ειδικούς τη διατροφής να διερευνήσουν το ρόλο που ενδεχομένως εκείνη μπορεί να παίξει.
Η «δίαιτα Candida»
Πριν μερικά χρόνια η δίαιτα Candida ήταν από τις πιο δημοφιλείς στο διαδίκτυο. Τα ερευνητικά δεδομένα που την υποστήριζαν ήταν σχεδόν ανύπαρκτα, με αποτέλεσμα να θεωρηθεί μία ακόμη δίαιτα «μαϊμού»! Το εμπορικό αυτό πρόγραμμα διατροφής βασίζεται στις συμβουλές που ακολουθούν:
- Αποφυγή «απλών» υδατανθράκων, όπως είναι τα γλυκίσματα, οι ζύμες και το άσπρο ψωμί, γιατί «θρέφουν» του μύκητες.
- Αποφυγή ζυμούμενων τροφίμων όπως η μπύρα, το κρασί, το ψωμί, αλλά και μανιταριών τα οποία είναι από μόνα του μύκητες.
- Εμπλουτισμός της διατροφή με «φιλικούς» μικροοργανισμούς, γνωστούς και ως προβιοτικά.
- Εποχιακή αποτοξίνωση με χυμούς φρούτων, λαχανικών και βοτάνων.
Η μεγάλη ανησυχία που προκαλούν οι παραπάνω οδηγίες, αφορά τον αποκλεισμό πολλών τροφών και κατ’ επέκταση των απαραίτητων θρεπτικών τους συστατικών. Για παράδειγμα το ψωμί ολικής άλεσης είναι καλή πηγή βιταμινών Β στη διατροφή οι οποίες έτσι και αλλιώς συμβάλλουν στην αντιμετώπιση πολλών δερματικών μυκητιάσεων.
Η λογική προσέγγιση
Ενδεχομένως τα ερχόμενα χρόνια καλύτερες οδηγίες να προκύψουν από τη μελέτη των διατροφικών συνηθειών σε άτομα με καντιντίαση. Σήμερα όμως, δεν υπάρχει ένα πρόγραμμα «κονσέρβα» που να δίνει τη λύση.
- Πολλοί ασθενείς με Candida εμφανίζουν αλλεργίες σε διατροφικά συστατικά, όπως η γλουτένη. Οι περιπτώσεις αυτές χρήζουν εξατομικευμένης προσέγγισης από τον διαιτολόγο, με στόχο ο αποκλεισμός των αλλεργιογόνων παραγόντων να γίνει στα πλαίσια μίας διατροφής με ποικιλία επιλογών.
- Με ασφάλεια μπορεί κανείς να πει πως οι αρκετές μερίδες φρούτων και λαχανικών μόνο να ωφελήσουν μπορούν. Μάλιστα, ορισμένα από τα φυτικά θρεπτικά συστατικά, όπως οι φλαβονόλες, ενδέχεται να μειώσουν την προσκόλληση του Candida albicans στα τοιχώματα των κυττάρων.
- Οι βιταμίνες C και D και ο ψευδάργυρος, είναι μερικά μόνο από τα συστατικά της διατροφής που ενισχύουν τους αμυντικούς μηχανισμούς του σώματος. Ένα «δυνατό» ανοσοποιητικό εμποδίζει την Candida να εκδηλωθεί.
- Η πρόσληψη προβιοτικών είτε μέσω του κεφίρ και του γιαουρτιού, είτε μέσω των συμπληρωμάτων διατροφής δίνει θετικές ενδείξεις. Προσοχή χρειάζεται στην επιλογή του κατάλληλου για τον τύπο της καντιντίασης προβιοτικό.
- Η αντικατάσταση ανθυγιεινών λιπαρών με «καλά» φυτικά λιπαρά στη διατροφή, μειώνει ή και εμποδίζει την ανάπτυξη της Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει από ερευνητικά δεδομένα με λάδι καρύδας, το οποίο περιέχει μεσαίας αλύσου τριγλυκερίδια (μέτριου μεγέθους).
- O περιορισμός των έτοιμων επιλογών και η έμφαση σε φρέσκα και σπιτικά μαγειρεμένα γεύματα, είναι συμβουλή η οποία θα πρέπει να ακολουθείτε από όποιον ενδιαφέρεται να φροντίσει το σώμα του.
Η διατροφή αποτελεί το πιο απλό, καθημερινό και ανέξοδο μέσο πρόληψης και ανακούφισης των συμπτωμάτων του Candida albicans. Αλλάξτε το διαιτολόγιό σας και παρατηρήστε σταδιακά τα οφέλη σε ολόκληρο τον οργανισμό.
Ήβη Παπαϊωάννου, MS, RDN Διαιτολόγος, Διατροφολόγος Μέλος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, ΗΠΑ ivipapai@gmail.com
Βιβλιογραφία: Sexton JA, Brown V, Johnston M. Regulation of sugar transport and metabolism by the Candida albicans Rgt1 transcriptional repressor. Yeast. 2007 Oct;24(10):847-60. Gunsalus KT, Tornberg-Belanger SN, Matthan NR, Lichtenstein AH, Kumamoto CA. Manipulation of Host Diet To Reduce Gastrointestinal Colonization by the Opportunistic Pathogen Candida albicans. mSphere. 2015 Nov 18;1(1). University of Maryland Medical Center. Candidiasis. Updated November 14, 2013. Accessed 11 June 2017. http://umm.edu/health/medical/altmed/condition/candidiasis.
