Αρθρίτιδα: Μία ειδική διατροφή για την ενίσχυση των αρθρώσεων

Είχατε ποτέ φανταστεί πως η ενίσχυση των αρθρώσεων κρύβεται στο πιάτο σας; Πράγματι, υπάρχει τρόπος η διατροφή μας να βοηθήσει στην αντιμετώπιση της αρθρίτιδας. Φυσικά αυτό που έχει σημασία είναι ποια είναι η κατάλληλη δίαιτα, καθώς πολλά γράφονται τα τελευταία χρόνια για προγράμματα διατροφής που ανακουφίζουν την αρθρίτιδα, αλλά και για τροφές που θα πρέπει να αποφεύγονται.

Με τη λέξη αρθρίτιδα περιγράφεται η φλεγµονή στις αρθρώσεις. Η φλεγµονή αποτελεί το «καµπανάκι» που χτυπά στο ανθρώπινο σώµα και σηµατοδοτεί την ύπαρξη ερεθισµού. Υπάρχουν περισσότερα από 100 διαφορετικά είδη αρθρίτιδας. Από τη ρευµατοειδή, µέχρι την ουρική και την ψωριασική αρθρίτιδα, καθεµία έχει τη δική της αιτία. 2 Ο πιο κοινός τύπος αρθρίτιδας ονοµάζεται οστεοαρθρίτιδα και προκύπτει από τη φυσιολογική καταπόνηση των αρθρώσεων. Η ορθοστασία, η φυσική δραστηριότητα, ένας τραυµατισµός και η φθορά του χρόνου, βρίσκονται συνήθως στη ρίζα του προβλήµατος.

Ο ρόλος της διατροφής

Παρότι δεν υπάρχει διατροφή ικανή να «θεραπεύσει» την αρθρίτιδα υπάρχουν αρκετοί «κρίκοι» που συνδέουν τις διατροφικές σας επιλογές µε τις αρθρώσεις. Αξίζει λοιπόν να δώσετε µεγαλύτερη προσοχή στις τροφές που επιλέγετε και να αναρωτηθείτε εάν επιτυγχάνουν τους 3 παρακάτω στόχους:

• Να σας παρέχουν την ενέργεια %ου χρειάζεστε για να καλύπτετε τις καθη7ερινές σας ανάγκες, βοηθώντας σας παράλληλα να διατηρήσετε ένα υγειές βάρος.
• Να σας εφοδιάσουν με όλα τα θρεπτικά συστατικά %ου έχει ανάγκη το σώμα για να επιτελεί όλες τις λειτουργίες του.
• Να προλάβουν ή να σας ανακουφίσουν από συµπτώµατα που συνοδεύουν τις καταπονηµένες αρθρώσεις.

Απαραίτητα διατροφικά συστατικά

Όλα τα θρεπτικά συστατικά είναι απαραίτητα κομμάτια μιας υγιούς διατροφής. Μεταξύ πολλών ιδιοτήτων οι υδατάνθρακες δίνουν ενέργεια, οι πρωτεΐνες υποστηρίζουν  το μυϊκό σύστημα και τα λιπαρά δομούν τα κύτταρα. Υπάρχει όμως και ένα σύνολο άλλων μικροθρεπτικών συστατικών τα οποία ξεκλειδώνουν όλα συστήματα στον οργανισμό και αυτά είναι οι βιταμίνες, τα μέταλλα και τα ιχνοστοιχεία.

• Ασβέστιο: Τα άτομα με αρθρίτιδα παρουσιάζουν αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσουν οστεοπόρωση, ιδιαίτερα εάν κάνουν χρόνια χρήση στεροειδών φαρμάκων. Ακόμη οι γυναίκες κατά την εμμηνόπαυση τείνουν να έχουν χαμηλό ασβέστιο και αυξημένο κίνδυνο για αδύναμα οστά. Διατροφικές πηγές ασβεστίου είναι τα γαλακτοκομικά προϊόντα, οι ξηροί καρποί, τα όσπρια και ψάρια τα οποία καταναλώνουμε με τα κόκκαλα.
• Βιταμίνη D:Απαραίτητη για την απορρόφηση του ασβεστίου, η βιταμίνη D λαμβάνεται από λίγα τρόφιμα όπως ο τόνος, οι σαρδέλες, τα αυγά, το συκώτι και τα γαλακτοκομικά, στα οποία η βιταμίνη Dέχει προστεθεί κατά την επεξεργασία.
• Σίδηρος:Ένα μεγάλο ποσοστό ατόμων με αρθρίτιδα εμφανίζουν αναιμία. Αυτό συχνά οφείλεται στην χρόνια κατανάλωση μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων, όπως η ασπιρίνη. Η καλύτερη πηγή σιδήρου στη διατροφή είναι το κόκκινο κρέας, αλλά και τα όσπρια και τα λαχανικά με σκούρο πράσινο χρώμα. Σε πολλές περιπτώσεις η αναιμία λόγω αρθρίτιδας δεν βελτιώνεται με τη λήψη σιδήρου, γι αυτό συμβουλευτείτε το γιατρό σας πριν ξεκινήσετε κάποιο συμπλήρωμα διατροφής.
• Άλλα μικροθρεπτικά συστατικά στα οποία έχει παρατηρηθεί πως παρουσιάζουν έλλειψη άτομα με αρθρίτιδα είναι τοφολικό οξύ, η βιταμίνη C, οι βιταμίνες Β6 και Β12, η βιταμίνη Ε, ο ψευδάργυρος και το μαγνήσιο.

Συστατικά που ανακουφίζουν

Τα ωμέγα 3 απαραίτητα λιπαρά οξέα είναι καλά λιπαρά τα οποία βοηθούν το σώμα μας να αντιμετωπίσει τις φλεγμονές και γι αυτή ακριβώς την ιδιότητά τους θεωρείται καλό να συμπεριλαμβάνονται στο καθημερινό διαιτολόγιο ατόμων εκείνων με φλεγμονώδη μορφή αρθρίτιδας. Για επαρκή λήψη ωμέγα 3 αυξήστε την κατανάλωση λιπαρών ψαριών σε τουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα ή εάν χρειαστείτε κάποιο σνακ προτιμείστε μία χούφτα ξηρούς καρπούς. Με τη σειρά τους τα αντιοξειδωτικά συστατικά τα οποία βρίσκονται σε αφθονία στα φρέσκα φρούτα και λαχανικά μελετώνται για τη δράση τους στην επιβράδυνση της πάθησης. Καταναλώνετε τουλάχιστον 5 μερίδες ζαρζαβατικών με έντονα χρώματα την ημέρα. Ιδιαίτερη αναφορά στο σημείο αυτό αξίζει να γίνει στη δράση του ιχνοστοιχείου σεληνίου το οποίο πέραν της ισχυρού αντιοξειδωτικού του χαρακτήρα συμβάλλει στην ενίσχυση της δράσης της βιταμίνης Ε. Ακόμη ορισμένες μελέτες έχουν δείξει πως άτομα με φυσιολογικά επίπεδα σεληνίου μειώνουν την πιθανότητα εμφάνισης αρθρίτιδας στο μισό.

Στερητικές δίαιτες: Πόσο αποτελεσματικές είναι;

Θα έχετε ακούσει πως άτοµα µε αρθρίτιδα παρουσιάζουν δυσανεξία σε συστατικά όπως η γλουτένη ή τα εσπεριδοειδή. Επίσης, ο αστικός µύθος αναφέρει πως στερητικές δίαιτες βοηθούν σε περιόδους έξαρσης της αρθρίτιδας. Στην πραγµατικότητα όµως κανένας από τους προηγούµενους ισχυρισµούς δεν υποστηρίζεται από την επιστηµονική κοινότητα. Μάλιστα, ακολουθώντας ένα αυστηρό διαιτολόγιο χωρίς την 2 κατεύθυνση κάποιου ειδικού υγείας ενδέχεται να βάζετε τον εαυτό σας σε κίνδυνο. Δίαιτες αποκλεισµού στερούν από τον οργανισµό σας αρκετά από τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για την υγεία της άρθρωσης. Στην περίπτωση που συνδέετε την έξαρση των συµπτωµάτων αρθρίτιδας µε την κατανάλωση κάποιου τροφίµου ζητείστε τη βοήθεια του προσωπικού σας ιατρού ή ενός διαιτολόγου. 

Ήβη Παπαϊωάννου, MS, RDN

Διαιτολόγος, Διατροφολόγος

Μέλος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, ΗΠΑ

ivipapai@gmail.com

Βιβλιογραφία:

 1. Ελληνική Εταιρεία Αντιρευματικού Αγώνα. Τελευταία ανάκτηση 23/10/2014. http://arthritis.org.gr/ 

2. Bruyère O1, Cooper C2, Pelletier JP3, Branco J4, Luisa Brandi M5, Guillemin F6, Hochberg MC7, Kanis JA8, Kvien TK9, Martel-Pelletier J3, Rizzoli R10, Silverman S11, Reginster JY12. An algorithm recommendation for the management of knee osteoarthritis in Europe and internationally: A report from a task force of the European Society for Clinical and Economic Aspects of Osteoporosis and Osteoarthritis (ESCEO). Semin Arthritis Rheum. 2014 May 14. pii: S0049-0172(14)00108-5. 

3. McCann K. Nutrition and rheumatoid arthritis. Explore (NY). 2007 Nov-Dec;3(6):616-8. 

4. The Arthritis Society. The Arthritis Society’s LIFESTYLE SERIES. Nutrition & Arthritis.http://www.arthritis.ca/document.doc?id=322 

5. Johns Hopkins Arthritis Center. http://www.hopkinsarthritis.org/ 

6. Ελληνικό Ίδρυμα Ρευματολογίας. Ουρική Αρθρίτιδα. . http://www.elire.gr/info_det.php?di=16 

7. Butkiene B, Mieliauskaite D, Serapinas P, Aninkevicius V, Juzikiene V, Stropuviene S, and Zabulyte D. Oxidant/antioxidant status and trace elements level in blood of patients suffering from rheumatoid arthritis. Trace Elements and Electrolytes. 2007;24(2):97-102 

8. University of Pittsburg Medical Center. LowPurineDiet. http://www.upmc.com/patients-visitors/education/nutrition/pages/low-purine-diet.aspx