Ξεχάστε τις “δίαιτες”! Γνωρίστε τη διαισθητική διατροφή

06-10-2019

Δεν πρόκειται για μία ακόμη δίαιτα, ούτε για μία αλλαγή στην καθημερινότητα, που θα σας βοηθήσει να χάσετε βάρος. Η διαισθητική διατροφή, intuitive eatingστα αγγλικά, είναι η πρακτική, που βάζει ως στόχο να αλλάξει τη σχέση ενός ανθρώπου με τη διατροφή.

 Βασική αρχή αυτής είναι η ενσυνείδητη διατροφή, γνωστή ως mindful eating, βασισμένη στη φιλοσοφία του Βουδισμού. Εάν ήθελε κάποιος να συνοψίσει το σκοπό της διαισθητικής διατροφής σε μία μόνο πρόταση θα έλεγε πως είναι “η αρετή να είσαι παρόν την ώρα που τρως”. Μέρος της πρακτικής αυτής είναι η απενοχοποίηση της σχέσης με το φαγητό, και η αποσύνδεση από την “καταπίεση” των υγιεινών προτύπων δίαιτας. Βοηθά όσους την εξασκούν να επιλέξουν τροφές που αισθάνονται πως προκαλούν ευεξία στο σώμα. 

Ποιες είναι οι βασικές αρχές της διαισθητικής διατροφής;

Μπορεί να ακούγεται απλό, όμως η ενσυνειδητότητα περιλαμβάνει πολύ περισσότερα παπό το να τρώει κανείς μόνο όταν πεινάει πραγματικά, και να σταματάει όταν το σώμα του στέλνει σημάδια πως έχει χορτάσει. Υπάρχουν αρκετές βασικές αρχές που διέπουν τη φιλοσοφία αυτή:

  1. Απαλλαχθείτε από τη φιλοσοφία της δίαιτα.Στόχος δεν είναι οι διατροφικές συνήθειες, αλλά η εμπειρία που ο καθένας ζει μέσα από τις διατροφικές επιλογές.
  2. Ακούστε το σώμα σας όταν πεινάει. Εάν πεινάτε πραγματικά, μην αγνοείτε τα σημάδια. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να οδηγήσει σε αντίθετα αποτελέσματα, όπως η υπερφαγία.
  3. Μην κρίνετε τις διατροφικές σας επιλογές. Αφήστε στην άκρη κάθε προκατάληψη ή προηγούμενη εμπειρία. Η αναγνώριση πως ήδη υπάρχουν σκέψεις, θετικές ή αρνητικές για ένα φαγητό, αποτελεί σημείο κλειδί στην ενσυνειδητότητα.
  4. Δείξτε εμπιστοσύνη στις επιλογές σας. Δεν υπάρχουν “καλές” και “κακές” διατροφικές προτιμήσεις. Όταν φάτε κάτι, που πραγματικά επιθυμείτε, σε ένα ιδανικό για εσάς περιβάλλον, η ικανοποίηση είναι μεγάλη. Η εμπειρία αυτή, θα σας κάνει να χορτάσετε με πολύ μικρότερη ποσότητα φαγητού.
  5. Βρείτε διαφορετικούς τρόπους διαχείρισης των συναισθημάτων. Χαρά, λύπη, ανοία, στρες αποτελούν συναισθήματα και καταστάσεις, που πολλοί ανακουφίζουν μέσα από το φαγητό. Αναζητείστε διαφορετικούς τρόπους να τα διαχειριστείτε. Δοκιμάστε τη γυμναστική, τεχνικές αυτοσυγκέντρωσης, μουσική ή μία βόλτα με φίλους.
  6. Δείξτε υπομονή. Hπρακτική της διαισθητικής διατροφής δεν είναι απλή, και σίγουρα δεν μπορεί να έρθει από τη μία μέρα στην άλλη. Χρειάζεται χρόνος και συνεχής προσπάθεια. 

Σε τι διαφέρει η διαισθητική διατροφή από τις δίαιτες;

Hδιαισθητική διατροφή δεν έχει καμία σχέση με την απώλεια βάρους, τις θερμίδες, τους υδατάνθρακες ή τις πρωτεΐνες. Βασίζεται αποκλειστικά στην εμπειρία και στην απόλαυση της κάθε στιγμής. Τα περισσότερα διατροφικά προγράμματα δίνουν έμφαση στη συμπεριφορά και στο αποτέλεσμα. Αντιθέτως η ενσυνειδητότητα αναδεικνύει τη σημασία του “διατροφικού ταξιδιού”,δηλαδή της διαδικασίας, η οποία συνοδεύει κάθε γεύμα. Βέβαια, φαίνεται πως η πρακτική της ενδέχεται να περιορίσει συνήθειες, που σχετίζονται με επιπλέον κιλά, όπως για παράδειγμα το τσιμπολόγημαή η συναισθηματική υπερκατανάλωση θερμίδων. Συχνά, η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται από ειδικούς της διατροφής, ως συμπληρωματικό κομμάτι μίας ολιστικής προσέγγισης στην ισορροπημένη διατροφή για έλεγχο του ζαχάρου, προστασία της καρδιάς και φυσικά, απώλεια βάρους. 

Το παράδειγμα της σταφίδας

Πάρτε στα χέρια σας μία σταφίδα. Προσοχή, όχι μία χούφτα σταφίδες, αλλά μόνο έναν καρπό. Απαλλαχθείτε από κάθε σκέψη, είτε λατρεύετε τις σταφίδες, είτε τις μισούσατε από παιδιά. Μυρίστε την, αισθανθείτε το βάρος και την υφή της. Περιστρέψτε τη στα δάχτυλά σας, μυρίστε την και αναλογιστείτε τι ακριβώς αισθάνεστε. Φέρτε τη κοντά στο στόμα σας και μασήστε αργά. Τέλος, κλείστε τα μάτια σας και αναλογιστείτε την επίδραση που είχε στις σκέψεις και στο σώμα σας, η σύντομη αυτή εμπειρία.

Το παράδειγμα με τις σταφίδες, αποτελεί ένα εξαίρετο παράδειγμα διαισθητικής διατροφικής εμπειρίας. Η πρακτική αυτή δεν είναι εύκολη, ούτε στην πλήρη κατανόησή της, αλλά και στην εφαρμογή της. Πρόκειται για μία εκ διαμέτρου αντίθετη λογική, από εκείνη της δίαιτας. Αξίζει όμως να είναι κανείς παρόν σε κάθε επιλογή του. Ίσως διαισθητική διατροφή σας βοηθήσει να ξεκλειδώσετε, όχι απλά το βάρος σας, αλλά εν γένει ένα διαφορετικό τρόπο σκέψης. 

Ήβη Παπαϊωάννου, RDN, MS, MBA
Διαιτολόγος, Διατροφολόγος
Μέλος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, ΗΠΑ
[email protected]
Βιβλιογραφία

Dunn C et al. Mindfulness Approaches and Weight Loss, Weight Maintenance, and Weight Regain.Curr Obes Rep. 2018 Mar;7(1):37-49.
Nelson JB. Mindful Eating: The Art of Presence While You Eat. Diabetes Spectr. 2017;30(3):171–174.
Warren JM, Smith N, Ashwell M. A structured literature review on the role of mindfulness, mindful eating and intuitive eating in changing eating behaviours: effectiveness and associated potential mechanisms. Nutr Res Rev. 2017 Dec;30(2):272-283.
Intuitive Eating Pros. 10 Principles of Intuitive Eating. Accessed 3/10/2019.
https://www.intuitiveeating.org/10-principles-of-intuitive-eating/