Γιάννης Κυριόπουλος: Ερωτήματα για την «έξοδο» απο την πανδημία

κυριόπουλος πανδημίας
31-03-2020

Όλες οι ενδείξεις κατατείνουν στην εκτίμηση ότι η εξέλιξη της πανδημίας Covid-19 πρόκειται να έχει μια σχετικά ελεγχόμενη πορεία. Κατά συνέπεια, η συγκρατημένη αισιοδοξία που εκφράζεται από μεγάλο τμήμα των ειδικών γιατρών και των εμπειρογνωμόνων είναι ορθή και δίκαιη.

Φαίνεται ότι η στρατηγική της κοινωνικής αποστασιοποίησης υπό τις παρούσες συνθήκες υπήρξε μια άριστη επιλογή και έθεσε εμπόδια στο πανδημικό κύμα ενώ κάλυψε σε σημαντικό βαθμό, τις υπάρχουσες δομικές και επιχειρησιακές αδυναμίες του υγειονομικού τομέα.

Η πρόωρη εγκατάλειψη ή η απουσία συμμόρφωσης αυτής της στρατηγικής μπορεί να οδηγήσει σε επιδημιολογική αστοχία δηλαδή σε μια παλινδρόμηση και κατάρρευση του υγειονομικού τομέα. Για το λόγο αυτό πρέπει να συνεχιστεί με σταθερότητα.

Βεβαίως η έξοδος από την παρούσα συγκυρία και η μετάβαση σε ένα καθεστώς υγειονομικής και οικονομικής κανονικότητας είναι δυσχερής και απαιτεί έναν σύνθετο επανασχεδιασμό της κρατούσας στρατηγικής. Ως εκ τούτου η προβληματική της επόμενης ημέρας πρέπει να εκτεθεί και να συζητηθεί έγκαιρα γιατί σχετίζεται με επιδημιολογικής, κοινωνικούς, οικονομικούς και ψυχολογικούς παράγοντες πολλοί από τους οποίους είναι δύσκολο να ελεγχθούν.

Υπό το πρίσμα αυτό, είναι αναγκαίο να εμπλουτισθούν οι πολιτικές αντιμετώπισης της πανδημίας με τις διαστάσεις εκείνες που δεν έχουν ακόμη αναδειχθεί επαρκώς. Ανάμεσα σε αυτές είναι η εργαστηριακή διαγνωστική προσέγγιση των φορέων, οι βιοηθικές και δεοντολογικές συνιστώσες και πλήρης η κινητοποίηση των σπάνιων υγειονομικών πόρων συμπεριλαμβανομένης της πρωτοβάθμιας περίθαλψης.

Η αυξημένη ζήτηση ιατρικής περίθαλψης και η στρατηγική της κοινωνικής αποστασιοποίησης θέτει βεβαίως μείζονα προβλήματα πολιτικών δημόσιας υγείας και ατομικών δικαιωμάτων για το σύνολο του πληθυσμού επί των οποίων η διοίκηση οφείλει να λάβει άμεσα μέτρα.

Επίσης μείζονα θέματα συνιστούν οι ψυχολογικές επιπτώσεις και η υποστήριξη της οικογένειας και των κοινοτήτων που δοκιμάζονται αυτή την περίοδο εξαιτίας των έκτακτων μέτρων αλλά και της ατμόσφαιρας «θρίλερ» που επικρατεί στα μέσα ενημέρωσης. Αυτή η κοινωνική και ψυχολογική κατάσταση πρόκειται να επιδράσει στο σύνολο της οικονομίας και κυρίως της επανεκκίνησης της παραγωγικής διαδικασίας.

Εξάλλου η συμπεριφορική αντίδραση των πολιτών στα περιοριστικά μέτρα της κοινωνικής αποστασιοποίησης επέδρασε θετικά στην προσπάθεια ελέγχου της πανδημίας αλλά και στην αποτροπή της κατάρρευσης του υγειονομικού τομέα. Από αυτή τη στάση πρόκειται να εξαρτηθεί η πορεία και ο έλεγχος επ’ αυτής του πανδημικού κύματος.

Η έξοδος από την παρούσα κατάσταση είναι δυσχερής εξαιτίας της φύσης του προβλήματος και της απουσίας των αναγκαίων εργαλείων (φάρμακα και εμβόλια) και ακόμη επειδή θέτει ερωτήματα σχετικά με την αναδιάρθρωση του υγειονομικού τομέα και την κατεύθυνση των μεταρρυθμίσεων στην οικονομία.

Στα πλαίσια αυτά, είναι προφανές ότι το σύστημα υγείας χρειάζεται έναν επαναπροσανατολισμό προς την δημόσια υγεία και την πρωτοβάθμια περίθαλψη ενώ στην οικονομία μια ικανή δόση κεϋνσιανισμού χρειάζεται για να εμβολιαστεί δυναμικά η παραπαίουσα αγορά, ώστε να διασφαλισθεί το κατάλληλο μείγμα πολιτικής για την ανασυγκρότηση.

Η μετάβαση με μεγάλους περιορισμούς απειλεί τον δυτικό τρόπο ζωής, με λιγότερη ευημερία και λιγότερη ελευθερία.

Γιάννης Κυριόπουλος, Ομότιμος Καθηγητής Οικονομικών της Υγείας Πρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών της Υγείας