Άγχος για οικογένεια στις νέες γυναίκες

26-12-2016

Η Άννα, 33 ετών, ελεύθερη, μένει μόνη, επαγγελματικά αποκατεστημένη. Παρουσιάζει κρίσεις πανικού με ιδεοληψίες (εμμονές). Η Κατερίνα, 29 ετών, σε μακροχρόνια σχέση που προγραμματίζεται να οδηγήσει σε γάμο, συζεί, δεν εργάζεται. Παρουσιάζει διαταραχή πανικού.

Τι κοινό έχουν αυτές οι δυο περιπτώσεις πέραν της αγχώδους διαταραχής που βιώνουν; Είναι και οι δυο νεαρές γυναίκες και οι ανησυχίες τους σχετίζονται με το θέμα της οικογενειακής αποκατάστασης.

Στην Άννα υπάρχει η επιθυμία αλλά δεν υπάρχει η δυνατότητα, λόγω περιορισμένου κοινωνικού κύκλου γνωριμιών με το αντίθετο φύλλο. Άρα σε αυτή την περίπτωση υπάρχει σύγκρουση ανάμεσα στο «θέλω» και στη δυνατότητα (δηλαδή το κατά πόσο μπορώ).

Στην Κατερίνα υπάρχει η πίεση από τον περίγυρο να προχωρήσει σε γάμο, αλλά δεν υπάρχει η επιθυμία της ίδιας, η οποία θέλει να καθυστερήσει τον γάμο για να δοκιμάσει τον εαυτό της στον επαγγελματικό χώρο και γενικότερα να ζήσει ανέμελα για μερικά ακόμα χρόνια. Άρα εδώ έχουμε σύγκρουση ανάμεσα στο «θέλω» και στο πρέπει.

Η αγωνία για τη δημιουργία οικογένειας

Ο προβληματισμός που πηγάζει από τα δυο παραπάνω παραδείγματα είναι το κατά πόσο συνδέονται η αγωνία της οικογενειακής αποκατάστασης με τις διαταραχές άγχους στις νεαρές γυναίκες. Δηλαδή, κατά πόσο η αγωνία μιας νεαρής γυναίκας σήμερα να αποκατασταθεί οικογενειακά, είτε επειδή το θέλει ή επειδή νομίζει ότι της επιβάλλεται, είναι δυνατόν να οδηγήσει σε διαταραχή άγχους.

Το άγχος, είναι μια συνήθης ψυχολογική κατάσταση την οποία κατά διαστήματα βιώνουμε όλοι. Το άγχος φτάνει στο επίπεδο της διαταραχής όταν πλέον γίνεται τόσο έντονο που επηρεάζει την δυνατότητα του ατόμου να ανταπεξέλθει σε επαγγελματικές, οικογενειακές και κοινωνικές υποχρεώσεις. Υπάρχουσες έρευνες υποστηρίζουν ότι οι διαταραχές άγχους παρουσιάζονται κατά 2-3 φορές πιο συχνά στις γυναίκες από ότι στους άντρες.

Οι πολλοί ρόλοι της γυναίκας

Είναι επίσης γεγονός ότι οι γυναίκες σήμερα έχουν την δυνατότητα να διεκδικούν περισσότερους ρόλους από ότι στο παρελθόν, όπως της εργαζόμενης, της συντρόφου, της μητέρας κ.λπ.  Αυτή η δυνατότητα σαφώς καθιστά την γυναίκα πιο ανεξάρτητη. Δημιουργεί όμως και περισσότερες απαιτήσεις από την ίδια την γυναίκα για τον εαυτό της. Αλλά και η κοινωνία πλέον απαιτεί περισσότερα πράγματα από μια γυναίκα του σήμερα. Ο συνδυασμός αυτός έχει ως αποτέλεσμα, μια γυναίκα να θεωρείται κοινωνικά ολοκληρωμένη, αλλά και να θεωρεί η ίδια τον εαυτό της ολοκληρωμένο, όταν μπορεί να υποστηρίξει αυτούς τους πολλούς διαφορετικούς ρόλους. Έρευνες  δείχνουν ότι η ψυχική υγεία των γυναικών που υιοθετούν περισσότερους κοινωνικούς ρόλους είναι καλύτερη από αυτή των γυναικών που έχουν περιορισμένους ρόλους.

Τι είναι αυτό που οδηγεί μια γυναίκα που έχει πολλαπλούς ρόλους να είναι λιγότερο ευάλωτη ψυχολογικά;

  1. αυξημένη πρόσβαση σε κοινωνικές επαφές,
  2. οικονομική ανεξαρτησία,
  3. αυτοεκτίμηση,
  4. κύρος και επιρροή και
  5. αίσθηση δημιουργικότητας.

Οι νεαρές γυναίκες του σήμερα, στην πλειοψηφία τους φαίνονται να επιδιώκουν να αναλάβουν πολλούς ρόλους. Επιδιώκουν αφενός να εξελιχθούν επαγγελματικά αλλά και να δημιουργήσουν κάποια στιγμή οικογένεια. Με αυτή την προσδοκία είναι δυνατόν σε κάποιες περιπτώσεις, η οικογενειακή αποκατάσταση να δημιουργεί άγχος.

Άγχος αποκατάστασης

Το άγχος αποκατάστασης μπορεί να έχει δυο μορφές. Είτε να σχετίζεται με το γεγονός ότι κάποιες γυναίκες επιθυμούν να αποκατασταθούν αλλά δυσκολεύονται να βρουν τον κατάλληλο σύντροφο, είτε να σχετίζεται με το γεγονός ότι κάποιες γυναίκες καταπιέζουν τα «θέλω» τους, προκειμένου να δημιουργήσουν οικογένεια και να εκπληρώσουν και αυτό τον ρόλο που η φύση και η κοινωνία τους προτάσσουν.

Το θέμα του παιδιού

Ειδικά στο τελευταίο θα πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι πέραν των κοινωνικών επιταγών και των προσωπικών «θέλω» μιας γυναίκας, υπάρχει και ο αντικειμενικός, βιολογικός παράγοντας της περιορισμένης διάρκειας της γονιμότητας μιας γυναίκας. Η προκαθορισμένη περίοδος γονιμότητας  υπενθυμίζει στην γυναίκα ότι η δυνατότητα για τεκνοποίηση δεν είναι απεριόριστη.  Επομένως, καλείται  σε κάποια φάση της νεαρής ενήλικης ζωής της να αξιολογήσει τις προοπτικές που της δίνονται για οικογενειακή αποκατάσταση και προσωπική/επαγγελματική ανάπτυξη και να προσπαθήσει να βρει μια ισορροπία μέσα σε αυτές τις πεπερασμένες δυνατότητες.

Όταν λοιπόν αναφερόμαστε σε αγχώδεις διαταραχές στον πληθυσμό των ανύπαντρων γυναικών που ανήκουν στην αναπαραγωγική ηλικία των 26-45 ετών, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη αν τα συμπτώματα άγχους σχετίζονται και με το θέμα της οικογενειακής αποκατάστασης.

Δρ. Εύα Κωνσταντινίδη

  • Κλινικός Ψυχολόγος