Λένε πως είναι θαυματουργή στην απώλεια βάρους, στην πρόληψη του καρκίνου και της οστεοπόρωσης, βοηθά όσους έχουν πέτρες στη χολή ή προβλήματα με τα νεφρά. Η «μανία» της αλκαλικής δίαιτας ξεκίνησε φυσικά από την άλλη άκρη του κόσμου, όταν κάπου στο Hollywood η σεφ Natasha Corrett, αδερφή της γνωστής ηθοποιού Sienna Miller, ξεκίνησε το πρόγραμμα “The Honestly Healthy Alkaline Program” («Ειλικρινές και Υγιεινό Αλκαλικό Πρόγραμμα»). Η ιδέα αυτή διαδόθηκε πολύ γρήγορα σε όλες τις χώρες του κόσμου όπου οι γυναίκες θέλουν να χάσουν βάρος ή θέλουν να βρουν τη διατροφή που οδηγεί στην αιώνια νεότητα! Πρόκειται πραγματικά για μία «μαγική» διατροφή ή για μία ακόμα δίαιτα μαϊμού; Οι απαντήσεις στις παρακάτω ερωτήσεις θα σας βοηθήσουν να βγάλετε τα συμπεράσματά σας!
Τι είναι ακριβώς η αλκαλική δίαιτα; Για να κατανοήσει κανείς τον τρόπο που λειτουργεί η αλκαλική διατροφή θα πρέπει να θυμηθεί τις βασικές αρχές της χημείας!
- Το pH: Είναι ο τρόπος που μετράται η «δύναμη» που έχει το υδρογόνο στο σώμα. Όταν αυτό είναι πάνω από 7.0 τότε ένα συστατικό είναι αλκαλικό, όταν είναι κάτω από 7.0 είναι όξινο και όταν είναι ακριβώς 7.0 είναι ουδέτερο. Το νερό που πίνουμε για παράδειγμα είναι ουδέτερο, ενώ το αίμα είναι ελαφρώς αλκαλικό (7.35 με 7.45).
- Η θεωρία: Μετά την κατανάλωση μίας τροφής το σώμα τη χρησιμοποιεί είτε για να παράξει ενέργεια, για να δομήσει τα όργανα, για να μεταφέρει μηνύματα και άλλα πολλά. Ό,τι περισσεύει από τα θρεπτικά συστατικά του φαγητού γίνεται «στάχτη» στο σώμα, η οποία μπορεί να είναι είτε αλκαλική, είτε όξινη, είτε ουδέτερη. Η κατανάλωση τροφίμων που δίνουν όξινη στάχτη φαίνεται να διαταράσσει σημαντικά τη λειτουργία των κυττάρων οδηγώντας σε άσχημες καταστάσεις. Η διατροφή λοιπόν του ανθρώπου πρέπει να είναι πλούσια σε αλκαλικές τροφές για να διατηρείται η ισορροπία στο ανθρώπινο σώμα.
Ποιές τροφές θεωρούνται αλκαλικές και ποιές όξινες;
- Αλκαλικές: τα περισσότερα φρούτα, λαχανικά, όσπρια και το κρασί
- Όξινες: τα δημητριακά, τα γαλακτοκομικά, τα αυγά, το κρέας, τα έτοιμα τρόφιμα, τα ανθρακούχα ροφήματα.
- Ουδέτερες: το νερό, τα φυσικά σάκχαρα και τα φυτικά λιπαρά (ελαιόλαδο).
Μπορεί πράγματι το φαγητό να επηρεάσει το pH του σώματος;
- Το pH του αίματος: Μπορεί πράγματι να επηρεαστεί από διάφορους παράγοντες, και ένας από αυτούς είναι η διατροφή. Το σώμα όμως είναι εξαιρετικά αποτελεσματικό στο να προσαρμόζεται σε αλλαγές. Με πολύ απλά λόγια υπάρχουν εξισορροπιστικοί μηχανισμοί, όπως μέσω της αναπνοής ή των νεφρών, που φροντίζουν το pH στο αίμα να παραμένει πάντα σταθερό. Παθολογικές καταστάσεις «μεταβολικής οξείδωσης» υποδηλώνουν κάποια σοβαρή δυσλειτουργία στον οργανισμό, και ουδεμία σχέση έχουν με το φαγητό.
- Το pH των ούρων: Διαφορετικά μέρη του σώματος έχουν διαφορετικό pH. Ενώ λοιπόν το αίμα παραμένει πάντα ελαφρώς αλκαλικό, το δέρμα είναι ελαφρώς όξινο και τα υγρά της χολής αλκαλικά. Το pH των ούρων μπορεί να είναι αλκαλικό ή όξινο, και αυτό πράγματι επηρεάζεται από τη διατροφή. Μάλιστα είναι ένας από τους μηχανισμούς τους οποίους το σώμα χρησιμοποιεί για να διατηρήσει την ισορροπία στο pH του αίματος. Εάν λοιπόν καταναλώσετε ένα γεύμα πλούσιο σε κρέας και άσπρο ρύζι, τότε τα ούρα σας ναι θα είναι όξινα! Εάν δεν συνέβαινε αυτό τότε θα διαταρασσόταν η ισορροπία στα κύτταρα. Σε καμία περίπτωση όμως το pH των ούρων δεν αντικατοπτρίζει το pH του αίματος. Άρα λοιπόν κάποιος που ισχυρίζεται πως τα γαλακτοκομικά κάνει τα ούρα, άρα και το αίμα, όξινα πολύ απλά δεν κατανοεί πλήρως τον τρόπο που λειτουργεί το ανθρώπινο σώμα.
Υπάρχει κάποια δόση αλήθειας πίσω από την πρόληψη της οστεοπόρωσης ή του καρκίνου;
- Οστεοπόρωση: Η υπόθεση λέει πως όταν το pH του αίματος είναι όξινο τότε το σώμα «τραβάει» ασβέστιο από τα οστά για να ισορροπήσει τη διαταραχή. Στην πραγματικότητα όμως τα οστά δεν εμπλέκονται καθόλου στην διαδικασία εξισορρόπισης της οξύτητας. Θυμηθείτε πως η αναπνοή και τα νεφρά κάνουν όλη τη δουλειά. Επιπλέον δεν υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που να υποστηρίζουν επαρκώς μία τέτοια θεωρία. Μάλιστα δίαιτες πλούσιες σε γαλακτοκομικά και πρωτεΐνες υποστηρίζουν την υγεία των οστών.
- Καρκίνος: Ακόμα και εάν κανείς δεχόταν πως η διατροφή μπορεί να επηρεάσει το pH του σώματος, δεν υπάρχει καμία ένδειξη πως τα καρκινικά κύτταρα ευδοκιμούν μόνο σε όξινα περιβάλλοντα. Συνεπώς η θεωρία πως η «αλκαλική δίαιτα» προλαμβάνει τον καρκίνο είναι εξ αρχής λανθασμένη!
Ποιά είναι η τελική ετυμηγορία; Η αλκαλική διατροφή μπορεί να είναι ωφέλιμη για τον οργανισμό καθώς είναι πλούσια σε λαχανικά και φρούτα, αλλά φτωχή σε λιπαρά και επεξεργασμένα τρόφιμα. Σε καμία περίπτωση όμως ο μηχανισμός με τον οποίο προτείνεται πως δρα δεν έχει κάποια επιστημονική βάση, διότι η διατροφή δεν επηρεάζει το pH του αίματος. Μήπως αντί για «αλκαλική», να επιστρέψετε στις βάσεις της Μεσογειακής διατροφής; Η μήπως τελικά είναι το ίδιο;
Ήβη Παπαϊωάννου, MS, RDN
Διαιτολόγος, Διατροφολόγος
Μέλος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, ΗΠΑ
Πηγές:
1. Schwalfenberg GK. The alkaline diet: is there evidence that an alkaline pH diet benefits health? J Environ Public Health. 2012;2012:727630.
2. Authority Nutrition. By Joe Leech, Dietitian .The Alkaline Diet Myth: An Evidence-Based Review. November, 2014. Last accessed 22/11/2015.
http://authoritynutrition.com/the-alkaline-diet-myth/
