Αλλεργίες: Σε ποιά ηλικία να δώσετε στο μωρό σας φιστίκια;

26-12-2016

Με αφορμή τα αποτελέσματα μίας εξαιρετικά σημαντικής μελέτης που δημοσιεύτηκε την περασμένη εβδομάδα, παρακάτω μπορείτε να διαβάσετε οδηγίες των ειδικών για το πότε μπορείτε πραγματικά να  δώσετε στο παιδί σας να δοκιμάσει για πρώτη φορά φιστίκια, ή άλλα αλλεργιογόνα συστατικά, χωρίς να προκαλείτε περισσότερες πιθανότητες σε αυτό να εμφανίσει κάποια αλλεργία μεταγενέστερα στη ζωή του.

Η κατάσταση: Τα ποσοστά των τροφικών αλλεργιών στο δυτικό κόσμο έχουν σχεδόν διπλασιαστεί την τελευταία δεκαετία, αγγίζοντας περίπου το 3% του πληθυσμού στις δυτικές κοινωνίες. Η αύξηση αυτή οφείλεται στο τρόπο ζωής και διατροφής ή απλά σήμερα διατίθενται καλύτερα μέσα διάγνωσης των αλλεργιών; Σε κάθε περίπτωση υπάρχει η ανάγκη για εξεύρεση τρόπων να προληφθούν οι τροφικές αλλεργίες, μιας και δεν υπάρχει άλλη ουσιαστική θεραπεία πέραν της αποφυγής της ουσίας που την προκαλεί.

Τα μεγάλα 8 αλλεργιογόνα συστατικά: Οι μελέτες για τα 8 βασικά αλλεργιογόνα συστατικά (γάλα αγελάδας, σόγια, φιστίκια, ξηροί καρποί, ψάρια, οστρακοειδή, αυγά & γλουτένη) είναι πολλές, όπως πολλές είναι και οι αντιλήψεις που συνοδεύουν την αποφυγή κατανάλωσης τους σε βρεφική ηλικία, κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού.

Η νέα μελέτη: Προσπαθώντας να ξεκαθαρίσουν το θολό τοπίο μία ομάδα επιστημόνων πραγματοποίησε την μελέτη LEAP (Learning Early About Peanut allergy), της οποίας βασικός στόχος ήταν να μάθουμε εάν η κατανάλωση φιστικιών στους πρώτους μήνες της ζωής, αυξάνει ή μειώνει την πιθανότητα ένα παιδί να εμφανίσει αλλεργία μετέπειτα. Στη μελέτη συμμετείχαν 640 παιδιά με αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν κάποια αλλεργία (είχαν διαγνωσθεί με έκζεμα ή αλλεργία στο αυγό). Τα βρέφη ήταν ηλικίας από 4 έως 11 μηνών όταν ξεκίνησε η έρευνα, και χωρίστηκαν με τυχαίο τρόπο σε 2 ομάδες. Η πρώτη ομάδα λάμβανε πρωτεΐνη από φιστίκια (6g/ημέρα), ενώ η δεύτερη ομάδα δεν ερχόταν σε επαφή με αυτό το τρόφιμο. Σε ηλικία 60 μηνών όλα τα παιδιά τα οποία συμμετείχαν στη μελέτη εξετάσθηκαν με δερματικά  test για αλλεργία στα φιστίκια. Τα αποτελέσματα ήταν αδιαμφισβήτητα: μόλις το 1.9% των παιδιών στο γκρουπ που κατανάλωναν από μωρά φιστίκια εμφάνισε αλλεργία, ενώ στην ομάδα των παιδιών που τα απέφευγαν το ποσοστό των αλλεργιών άγγιζε το 13.7%.

Δείτε ένα συνοπτικό βίντεο με τα αποτελέσματα της μελέτης πατώντας εδώ (στα αγγλικά).

Άλλες μελέτες: Η μελέτη αυτή όμως δεν ήταν η μόνη που αποδεικνύει πως τα παιδιά τα οποία καταναλώνουν κάποιο αλλεργιογόνο συστατικό στους πρώτους μήνες της ζωής τους όχι μόνο δεν εμφανίζουν κίνδυνο για αλλεργίες, αλλά αντιθέτως θεωρούνται και θωρακισμένα. Η παρατήρηση αυτή βασίζεται στη θεωρία πως το ανοσοποιητικό σύστημα έχει την ικανότητα τα ενεργοποιεί μηχανισμούς «ανοσίας» σε αλλεργιογόνα συστατικά στα βρέφη. Επίσης η μεγαλύτερη ποικιλία τροφίμων στους 4 με 6 μήνες ζωής ενός μωρού φαίνεται να είναι προστατευτική έναντι του άσθματος, της ρινίτιδας και του εκζέματος.

Μέχρι αρκετά πρόσφατα δεν υπήρχαν σαφείς κατευθύνσεις προς τους ειδικούς για το πως θα πρέπει να καθοδηγήσουν ένα γονιό έτσι ώστε να θωρακίσει το παιδί του έναντι των αλλεργιών. Το 2013 όμως η Αμερικανική Ακαδημία Άσθματος, Αλλεργιών και Ανοσολογίας εξέδωσε τις παρακάτω οδηγίες (διαβάστε την περίληψη αυτών εδώ):

1. Εάν είστε μία έγκυος γυναίκα δεν χρειάζεται να αποφεύγεται κάποιο από τα 8 μεγάλα αλλεργιογόνα συστατικά για να προστατεύσετε το μωρό σας. Φυσικά σε περίπτωση δική σας γνωστής τροφικής αλλεργίας αποφύγετε τις αντίστοιχες τροφές. Πριν αποκλείσετε κάποιο συστατικό κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης συμβουλευτείτε έναν διαιτολόγο.

2. Συνιστάται ο αποκλειστικός θηλασμός του μωρού σας για τουλάχιστον 4 μήνες, και προτιμότερα για 6 μήνες. Πέραν όλων το λοιπών οφελών που προσφέρει ο θηλασμός τόσο στην υγεία της μητέρας όσο και του παιδιού, μειώνει τον κίνδυνο για εμφάνιση ατοπικής δερματίτιδας και αλλεργίας στο αγελαδινό γάλα.

3. Για παιδιά με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης κάποιας αλλεργίας τα οποία δεν μπορούν να τραφούν αποκλειστικά με μητρικό γάλα για τους 4- 6 πρώτους μήνες, συνίσταται η χρήση κάποιας φόρμουλας γάλακτος με υδρολυμένη πρωτεΐνη. Δεν έχει αποδειχθεί ακόμη πως οι φόρμουλες σόγιας ή αμινοξέων προστατεύουν από την εμφάνιση αλλεργιών.

4. Πέραν της ηλικίας των 4-6 μηνών, και όταν ένα παιδάκι μπορεί να στηρίξει καλά τον κορμό του σώματός του, μπορεί να ξεκινήσει η εισαγωγή άλλων τροφών πέραν του μητρικού γάλακτος. Εισάγετε ένα νέο φαγητό κάθε 3-5 μέρες. Εάν το παιδί το ανέχεται καλά προσχωρήστε στο επόμενο συστατικό. Προσοχή χρειάζεται με το αγελαδινό γάλα ή γιαούρτι, το οποίο πρέπει να εισάγεται στη διατροφή μετά το 1 έτος. Αποφύγεται τους ξηρούς καρπούς για λόγους πνιγμού, ενώ μπορείτε να δώσετε στο παιδί σας πάστες ξηρών καρπών, όπως είναι το φιστικοβούτυρο.

5. Δοκιμάστε να δώσετε στο παιδί σας κάποιο από τα 7 αλλεργιογόνα συστατικά (πλην του αγελαδινού γάλακτος), μετά τους 4-6 και αφού το μωρό σας τα έχει «πάει καλά» με τα υπόλοιπα φαγητά.

6. Συμβουλευτείτε έναν αλλεργιολόγο εάν παρατηρήσετε δερματίτιδα ή άλλη άμεση αντίδραση σε κάποιο τρόφιμο, ή εάν υπάρχει αδελφάκι στην οικογένεια με κάποια αλλεργία.

Να θυμάστε πάντα πως πριν κάνετε κάποια διάγνωση μόνοι σας, ή πριν αποκλείσετε από τη διατροφή τη δική σας ή του παιδιού σας κάποιο τρόφιμο συμβουλευτείτε έναν ειδικό.

Ήβη Παπαϊωάννου, MS, RDN

Διαιτολόγος, Διατροφολόγος

Μέλος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, ΗΠΑ

ivipapai@gmail.com

 

Πηγές:

1. Bright I. Nwaru, Hanna-Mari Takkinen, Minna Kaila, Maijaliisa Erkkola, Suvi Ahonen, Juha Pekkanen, Olli Simell, Riitta Veijola, Jorma Ilonen, Heikki Hyöty, Mikael Knip, Suvi M. Virtanen Food diversity in infancy and the risk of childhood asthma and allergiesOriginal Research Article Journal of Allergy and Clinical Immunology, Volume 133, Issue 4, April 2014, Pages 1084-1091

2. Hugh A. Sampson, Seema Aceves, S. Allan Bock, John James, Stacie Jones, David Lang, Kari Nadeau, Anna Nowak-Wegrzyn, John Oppenheimer, Tamara T. Perry, Christopher Randolph, Scott H. Sicherer, Ronald A. Simon, Brian P. Vickery, Robert Wood, Hugh A. Sampson, Christopher Randolph, David Bernstein, Joann Blessing-Moore, David Khan, David Lang, et al. Food allergy: A practice parameter update—2014Original Research Article Journal of Allergy and Clinical Immunology, Volume 134, Issue 5, November 2014, Pages 1016-1025.e43

3. Scott H. Sicherer, Hugh A. Sampson Food allergy: Epidemiology, pathogenesis, diagnosis, and treatmentReview ArticleJournal of Allergy and Clinical Immunology, Volume 133, Issue 2, February 2014, Pages 291-307.e5

4. Fleischer DM1, Spergel JM, Assa’ad AH, Pongracic JA. Primary prevention of allergic disease through nutritional interventions. J Allergy Clin Immunol Pract. 2013 Jan;1(1):29-36.