Αλτσχαϊμερ: Το γονίδιο που το προκαλεί μας επηρεάζει ακόμα και πριν από την ενηλικίωση

23-07-2019

Στο μυαλό μας έχουμε συνδέσει το Αλτσχάιμερ με τις μεγαλύτερες ηλικίες. Κι όμως! Νέα έρευνα Αμερικανών επιστημόνων δείχνει πως ένα γονίδιο που σχετίζεται με τη νόσο του Alzheimer μπορεί να επηρεάσει τον εγκέφαλο, ιδιαίτερα τη γνωστική υγεία, ακόμη και πριν από την ενηλικίωση.

Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, Riverside στις Ηνωμένες Πολιτείες ανέλυσαν δεδομένα από το Longitudinal Twin Study και το Colorado Adoption Project, τα οποία είναι ηλικίας τριών έως τεσσάρων δεκαετιών. Αυτές οι μελέτες περιελάμβαναν γονότυπο δεδομένων από 1.321 συμμετέχοντες όταν ήταν ηλικίας από 6,5 έως 18 ετών. Κατά τη διάρκεια της μελέτης, υπήρξαν τρεις δοκιμές IQ μεταξύ της παιδικής ηλικίας και της εφηβείας

Τα αποτελέσματα της έρευνας δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό Neurobiology of Aging.
Οι ειδικοί διαπίστωσαν πως η γνωστική υποβάθμιση της υγείας αρχίζει νωρίτερα σε άτομα που πάσχουν από νόσο του Alzheimer.
Από την έρευνα φάνηκε πως όσοι φέρουν το αλληλόμορφο APOE4 βαθμολογήθηκαν χαμηλότερα στις δοκιμές IQ κατά 1,91 μονάδες. Επίσης, οι ερευνητές είπαν ότι ένα άτομο μπορεί να μεταφέρει έως και δύο αλληλόμορφα APOE4. Όσο περισσότερες αλληλεπιδράσεις έχει ένα άτομο, τόσο μεγαλύτερο είναι ο αντίκτυπος στην απόδοση του IQ του.

Η Απολιποπρωτεΐνη Ε (APOE) είναι ένας σημαντικός φορέας χοληστερόλης που βοηθά στη μεταφορά των λιπιδίων και την αποκατάσταση τραυματισμών στον εγκέφαλο. Συσσωρεύει χοληστερόλη και άλλα λίπη και τα μετακινεί μέσω της κυκλοφορίας του αίματος. Τα πολυμορφικά αλληλόμορφα APOE είναι οι κύριοι γενετικοί παράγοντες για τον κίνδυνο της νόσου του Alzheimer (AD). Υπάρχουν τρεις κύριοι τύποι APOE, το αλληλόμορφο APOE4 υπάρχει στο 15% περίπου του πληθυσμού. Στην πραγματικότητα, οι άνθρωποι που φέρουν το αλληλόμορφο APOE4 είναι τρεις φορές πιο πιθανό να αναπτύξουν τη νόσο του Alzheimer (AD) σε σύγκριση με εκείνους που φέρουν το πιο κοινό αλληλόμορφο APOE3. Από την άλλη πλευρά, το αλληλόμορφο APOE2 μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης AD.

Τα μέχρι σήμερα δεδομένα είχαν δείξει ότι το γονίδιο συνδέεται με αλλαγές στη γνωστική ικανότητα, οι οποίες είναι πιο εμφανείς ήδη από τη στιγμή που ένα άτομο φθάνει στα 50 του χρόνια.

Αλλά η νέα μελέτη έδειξε ότι οι άνθρωποι που είναι φορείς του γονιδίου APOE4 είχαν χαμηλότερες βαθμολογίες IQ κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας και της εφηβείας. Επιπλέον, ο αντίκτυπος στα κορίτσια ήταν πιο έντονος από τα αγόρια.

Όπως ανέφεραν οι ερευνητές της μελέτης, τα αποτελέσματα αυτής υποδηλώνουν ότι οι γνωστικές διαφορές που σχετίζονται με το APOE μπορεί να εμφανιστούν νωρίς και να μεγεθυνθούν αργότερα στην πορεία της ζωής και αν ναι, η παιδική ηλικία αντιπροσωπεύει τελικά μια βασική περίοδο παρέμβασης για πρόληψη της νόσου.

Αναφορικά με το φύλο, τα αρσενικά σημείωσαν χαμηλότερα ποσοστά 0,33 μονάδων στις δοκιμές IQ, ενώ τα κορίτσια βαθμολογήθηκαν με σχεδόν 3 μονάδες χαμηλότερα για κάθε αλληλόμορφο APOE4. Τα ευρήματα δείχνουν επίσης ότι η συλλογιστική ήταν το χαρακτηριστικό που επηρεάστηκε περισσότερο από το γονίδιο.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, αν και η διαφορά βαθμολογίας IQ είναι μικρή, μπορεί να επηρεάσει τη γνωστική ικανότητα ενός ατόμου μακροπρόθεσμα. Ο μεταφορέας APOE4 μεγαλώνει και, καθώς περνούν τα χρόνια, το γονίδιο επηρεάζει την πρόοδό του.

Γνωστικό αποθεματικό σημαίνει την ικανότητα του εγκεφάλου να λύσει προβλήματα και να αντιμετωπίσει καταστάσεις. Η θεωρία των γνωστικών αποθεμάτων λέει ότι τα άτομα με μειωμένο γνωστικό αποθεματικό ενδέχεται να έχουν μεγαλύτερη δυσκολία στην αντιμετώπιση της νόσου καθώς μεγαλώνουν. Επιπλέον, ορισμένες μελέτες έχουν επίσης δείξει τη σχέση μεταξύ χαμηλότερης παιδικής ηλικίας και αυξημένης βιολογικής γήρανσης, όπως τραυματισμό ή βλάβη κυττάρων και ιστών και καρδιαγγειακές παθήσεις ακόμη και πριν φτάσουν τα 65 χρονών.

 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ:
Αλτσχάιμερ: Η ουλίτιδα αυξάνει τον κίνδυνο