Ανάπτυξη και έλεγχος της όρασης

26-12-2016

Ο τακτικός έλεγχος των ματιών στα κατάλληλα για κάθε ηλικία διαστήματα είναι το κλειδί για τη διατήρηση της υγιούς όρασης του παιδιού σας, καθώς όσο νωρίτερα εντοπιστούν τυχόν προβλήματα όρασης τόσο καλύτερα αποτελέσματα μπορεί να έχει η θεραπεία τους.

Πώς αναπτύσσεται η όραση;

Τα νεογέννητα βρέφη δεν διαθέτουν τη φυσιολογική όραση ενός ενηλίκου. Μπορούν να διακρίνουν μεγάλου μεγέθους σχήματα και πρόσωπα, αλλά όχι και τις λεπτομέρειες, ενώ ιδιαίτερα τα πρόσωπα ασκούν έντονη οπτική έλξη στα βρέφη. Επειδή το οπτικό τους σύστημα είναι ακόμη ανώριμο, είναι πιθανό το μωρό σας να μην μπορεί να διακρίνει τα παστέλ χρώματα ή τις λεπτές διαφορές των σκιάσεων, αλλά βλέπει τα φωτεινά, έντονα χρώματα τόσο στο φως όσο και στη σκιά. Η ανάπτυξη του οπτικού συστήματος των παιδιών είναι ραγδαία κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους της ζωής τους. Συνήθως εξελίσσεται τόσο γρήγορα, που σε ηλικία 3-4 μηνών τα περισσότερα βρέφη μπορούν να διακρίνουν μικρά αντικείμενα, ενώ μερικά μωρά σε αυτή την ηλικία μπορούν να κάνουν διάκριση ακόμη και μεταξύ διαφόρων χρωμάτων (ιδιαίτερα μεταξύ του κόκκινου και του πράσινου). Επιπλέον, μπορούν να εστιάσουν καθαρά σε κοντινά και μακρινά αντικείμενα και να ξεχωρίσουν ένα αληθινό πρόσωπο από ένα ζωγραφισμένο.

Στην ηλικία των 4 μηνών, τα μάτια του μωρού θα πρέπει να είναι καλά ευθυγραμμισμένα (να λειτουργούν ταυτόχρονα) ώστε να αποκτήσει την αντίληψη του βάθους ή τη διοπτρική όραση. Στην ηλικία των 12 μηνών, η όραση του παιδιού αγγίζει τα επίπεδα της όρασης ενός ενηλίκου. Η όραση δεν αναπτύσσεται με τους ίδιους ακριβώς ρυθμούς σε όλα τα βρέφη, αλλά το γενικό μοντέλο ανάπτυξης είναι ίδιο για όλα τα μωρά. Λόγω της ταχείας ανάπτυξης της όρασης κατά τον πρώτο χρόνο ζωής, ο πρώιμος εντοπισμός οπτικών προβλημάτων έχει ιδιαίτερη σημασία, έτσι ώστε να μη δημιουργηθεί μόνιμη οπτική βλάβη.

Ποιες ενδείξεις μπορεί να υποδηλώνουν πρόβλημα;

Για βρέφη μεγαλύτερα του 1 έτους

Αν το μωρό σας δεν μπορεί να διατηρήσει συνεχή οπτική επαφή στην ηλικία των 2 ή 3 μηνών, ή φαίνεται να μη βλέπει, θα πρέπει να συμβουλευτείτε τον παιδίατρό σας. Η κλίση των οφθαλμών προς τα μέσα ή η κλίση του ενός οφθαλμού προς τα έξω υποδεικνύει συνήθως διαταραχή. Παρ’ όλα αυτά, κατά τη διάρκεια των πρώτων 6 μηνών ζωής, τα περισσότερα μωρά κλίνουν μερικές φορές τα μάτια τους προς τα μέσα. Τα μωρά άνω των 3 μηνών μπορούν συνήθως να ακολουθήσουν με το βλέμμα ένα αντικείμενο που κινείται εντός του οπτικού τους πεδίου. Μπορείτε να ελέγξετε αν το μωρό σας έχει αποκτήσει αυτή την ικανότητα κρατώντας ένα έγχρωμο αντικείμενο, για παράδειγμα ένα παιχνίδι ή μια μπάλα, μπροστά στο μωρό μέχρι να το εντοπίσει και στη συνέχεια, μετακινώντας το αργά, προσέχοντας αν τα μάτια του παιδιού το ακολουθούν. Προσέξτε να μη δώσετε στο μωρό στοιχεία για τη θέση του αντικειμένου, μιλώντας του ή βγάζοντας ήχους.

Για παιδιά προσχολικής ηλικίας

Η ύπαρξη οποιουδήποτε από τα ακόλουθα συμπτώματα απαιτεί άμεση επικοινωνία με τον παιδίατρο που παρακολουθεί το παιδί ή με έναν οφθαλμίατρο. Αν τα μάτια δεν είναι καλά ευθυγραμμισμένα (στραβισμός), το παιδί θα πρέπει να εξεταστεί άμεσα. Μπορεί να είναι μια κατάσταση που διορθώνεται εύκολα με γυαλιά ή μπορεί να υποδηλώνει μία πιο σοβαρή διαταραχή της όρασης. Η λευκή κόρη του οφθαλμού υποδηλώνει μια σειρά διαταραχών, από καταρράκτη μέχρι όγκο του οφθαλμού, και απαιτεί άμεση εξέταση. Η απότομη εμφάνιση πόνου και ερυθρότητας στο ένα ή και στα δύο μάτια μπορεί να οφείλεται σε μια σειρά διαφορετικών καταστάσεων, από απλή επιπεφυκίτιδα μέχρι προβλήματα που μπορούν να προκαλέσουν τύφλωση. Αν διαπιστώσετε ερυθρότητα και πόνο στα μάτια του μωρού σας, επισκεφθείτε τον παιδίατρο για να λάβετε τη σωστή διάγνωση και την κατάλληλη θεραπεία.

Για όλες τις ηλικίες

Ανεξάρτητα από την ηλικία του παιδιού σας, σε περίπτωση που διαπιστώσετε κάποιο από τα ακόλουθα συμπτώματα, επικοινωνήστε με τον παιδίατρο:

  • Τα μάτια του παιδιού σας κινούνται γρήγορα δεξιά-αριστερά ή πάνω-κάτω (νυσταγμός).
  • Τα μάτια είναι πάντα υγρά.
  • Τα μάτια παρουσιάζουν μόνιμη ευαισθησία στο φως.
  • Οποιαδήποτε μεταβολή σε σύγκριση με τη συνήθη εμφάνιση των ματιών.
  • Λευκό, γκριζόλευκο ή κιτρινωπό χρώμα στην κόρη.
  • Ερυθρότητα που δεν υποχωρεί μέσα σε διάστημα λίγων ημερών.
  • Συνεχόμενο πύον ή τσίμπλες στο μάτι.
  • Κλίση των ματιών προς τα μέσα, προς τα έξω ή ασυντόνιστη εστίαση των δύο ματιών (στραβισμός).
  • Το παιδί τρίβει συνεχώς το μάτι του.
  • Το παιδί αλληθωρίζει συχνά.
  • Το παιδί γέρνει (ή γυρίζει) το κεφάλι του συχνά.
  • Τα βλέφαρα φαίνονται πεσμένα.
  • Τα μάτια φαίνονται πρησμένα.

Πώς και πότε πρέπει να ελέγχεται η όραση;

Ο έλεγχος της όρασης κατέχει πολύ σημαντικό ρόλο στην αναγνώριση καταστάσεων που απειλούν την όραση. Η Ελληνική Παιδιατρική Εταιρεία συνιστά τον έλεγχο των παιδιών σε τέσσερα στάδια:

  1. Στο θάλαμο των νεογέννητων: Παιδίατροι και οφθαλμίατροι θα πρέπει να εξετάζουν όλα τα βρέφη πριν να φύγουν από το μαιευτήριο για πιθανές λοιμώξεις και ανατομικές ατέλειες, καταρράκτη ή γλαύκωμα. Όλα τα παιδιά που αντιμετωπίζουν πολλαπλά ιατρικά προβλήματα ή που έχουν ιστορικό προωρότητας και/ή πρόσληψης οξυγόνου θα πρέπει να εξετασθούν από οφθαλμίατρο.
  2. Στην ηλικία των 6 μηνών: Οι παιδίατροι θα πρέπει να εξετάζουν τα νήπια σε μία από τις επισκέψεις τους για να ελέγξουν την ευθυγράμμιση των οφθαλμών (συντονισμένη λειτουργία των ματιών).
  3. Στην ηλικία των 3 έως 4 ετών: Όλα τα παιδιά θα πρέπει να εξετάζονται από παιδίατρο. Σε αυτή την ηλικία ελέγχεται η οξύτητα της όρασης του παιδιού και η ύπαρξη πιθανών διαταραχών στα μάτια του που θα μπορούσαν να προκαλέσουν πρόβλημα στην πρόοδό του στο σχολείο. Ο εντοπισμός οποιασδήποτε διαταραχής απαιτεί επίσκεψη σε οφθαλμίατρο.
  4. Στην ηλικία των 5 ετών και πάνω: Ετήσιος έλεγχος του παιδιού από τον παιδίατρο, εφόσον δεν πραγματοποιείται στο σχολείο. Ελέγχεται η οξύτητα της όρασης και αξιολογούνται διάφορες άλλες λειτουργίες των οφθαλμών.

Ειδικά προβλήματα που απαιτούν περαιτέρω αξιολόγηση

Ψευδώς μη ευθυγραμμισμένα μάτια (ψευδοστραβισμός)

Μερικές φορές τα μάτια των παιδιών φαίνονται να κλίνουν προς τα μέσα, παρ’ όλο που είναι ευθυγραμμισμένα. Αιτία του ψευδοστραβισμού είναι η παρουσία μεγάλης ρινικής γέφυρας ή επιπλέον πτυχών δέρματος μεταξύ της μύτης και του εσωτερικού μέρους του ματιού, που κάνουν το παιδί να φαίνεται σαν να έχει στραβισμό. Τα περισσότερα παιδιά τείνουν να μεγεθύνουν το πρόβλημα, αλλά καλό είναι να επικοινωνήσετε με το γιατρό για να εξετάσει το παιδί. Ο παιδίατρος μπορεί να σας πει αν το παιδί έχει μη ευθυγραμμισμένα μάτια ή ψευδοστραβισμό, αλλά σε μερικές περιπτώσεις είναι απαραίτητη η επίσκεψη σε οφθαλμίατρο για περαιτέρω εξετάσεις.

Μη ευθυγραμμισμένα μάτια (στραβισμός)

Στο στραβισμό, τα μάτια δεν είναι ευθυγραμμισμένα μεταξύ τους. Πρόκειται για μια αρκετά συνηθισμένη διαταραχή, καθώς συναντάται στο 4% περίπου των παιδιών. Το ένα μάτι μπορεί να βλέπει ευθεία μπροστά, ενώ το άλλο να έχει κλίση προς τα μέσα, προς τα πάνω, προς τα κάτω ή προς τα έξω. Όταν το ένα μάτι έχει κλίση προς τα μέσα, το παιδί έχει «συγκλίνοντα» μάτια (εσωτροπία). Οι πιο συνήθεις αιτίες της εσωτροπίας είναι δύο. Η πρώτη είναι ότι μερικά παιδιά γεννιούνται με συγκλίνοντα μάτια (ή δημιουργείται σύγκλιση σε σύντομο διάστημα από τη γέννηση), οπότε οι μύες είναι πολύ σφιχτοί. Η θεραπευτική αντιμετώπιση σε αυτή την περίπτωση συνήθως περιλαμβάνει χειρουργική επέμβαση στους μυς των ματιών, η οποία στις περισσότερες περιπτώσεις πραγματοποιείται πριν από την ηλικία των 2 ετών.

Η δεύτερη πιο συνηθισμένη αιτία εσωτροπίας είναι η αυξημένη υπερμετρωπία. Το πρόβλημα αυτό μπορεί να υπάρχει και εκ γενετής, αλλά συνήθως παρουσιάζεται στις ηλικίες 2 έως 6 ετών. Η εσωτροπία αυτού του τύπου διορθώνεται με γυαλιά.

Όταν το ένα μάτι του παιδιού έχει κλίση προς τα έξω, το παιδί έχει εξωτροπία. Η εξωτροπία μπορεί να υπάρχει και εκ γενετής, αλλά συνήθως συναντάται σε παιδιά ηλικίας 2 έως 7 ετών. Στην αρχή τα μάτια κλίνουν προς τα έξω σε αραιά διαστήματα, αλλά με το πέρασμα του χρόνου η συχνότητα αυξάνεται. Τα παιδιά με εξωτροπία αλληθωρίζουν μερικές φορές από το ένα μάτι όταν εκτίθενται σε έντονο ηλιακό φως. Η θεραπευτική αντιμετώπιση για τις περιπτώσεις έντονης εξωτροπίας είναι συνήθως η χειρουργική επέμβαση στο μυ του οφθαλμού.

Τα παιδιά των οποίων τα μάτια δεν είναι ευθυγραμμισμένα τείνουν να σταματήσουν να ασκούν το μάτι που κλίνει είτε προς τα μέσα είτε προς τα έξω ώστε να μην ενοχλούνται από τη διπλή όραση (διπλωπία). Στα παιδιά που έχουν στραβισμό θα πρέπει να γίνεται προσεκτική εξέταση από οφθαλμίατρο, καθώς αν ο στραβισμός δεν αντιμετωπιστεί μπορεί να οδηγήσει σε αδράνεια του οφθαλμού (αμβλυωπία) ή απώλεια της αντίληψης του βάθους. Σε σπάνιες περιπτώσεις, ο στραβισμός μπορεί να υποδεικνύει την ύπαρξη ενός πιο σοβαρού προβλήματος, όπως είναι ο καταρράκτης ή ένας όγκος στον οφθαλμό (αμφιβληστροειδοβλάστωμα).

Αδράνεια του ματιού (αμβλυωπία)

Αδράνεια του ματιού είναι η κατάσταση κατά την οποία η μη χρήση ενός κατά τα άλλα φυσιολογικού οφθαλμού έχει επιφέρει μείωση της όρασης. Συνήθως συναντάται μόνο στο ένα μάτι. Οι συνθήκες που παρεμποδίζουν την καθαρή όραση μπορούν να παρέμβουν στην ανάπτυξη της όρασης και να οδηγήσουν σε αμβλυωπία.

Η αμβλυωπία είναι συνηθισμένη, καθώς παρατηρείται στο 2% περίπου των παιδιών. Μερικά από τα αίτιά της είναι ο στραβισμός, η πτώση των βλεφάρων, ο καταρράκτης ή τα διαθλαστικά σφάλματα. Λόγω του ότι η πρώιμη θεραπευτική αντιμετώπιση έχει καλύτερα αποτελέσματα, ο παιδίατρος θα σας παραπέμψει σε οφθαλμίατρο.

Καταρράκτης (θόλωση του φακού)

Καταρράκτης είναι η θόλωση του φυσιολογικά καθαρού (διαυγούς) φακού του ματιού. Ο φακός βρίσκεται πίσω από την κόρη του οφθαλμού και βοηθάει στην εστίαση των εικόνων στο πίσω τμήμα του οφθαλμού (αμφιβληστροειδής). Ο καταρράκτης μπορεί να υπάρχει εκ γενετής ή να παρουσιαστεί αργότερα, ενώ μπορεί να προκληθεί και από τραυματισμό. Η πρώιμη διάγνωση και θεραπεία είναι ιδιαίτερης σημασίας στα βρέφη και τα μικρά παιδιά, ώστε να μπορέσει να αναπτυχθεί φυσιολογικά η όρασή τους. Γι’ αυτόν το λόγο, οι περισσότεροι καταρράκτες πρέπει να αφαιρούνται χειρουργικά αμέσως μόλις εντοπίζονται. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι δεν συναντώνται συχνά καταρράκτες σε βρέφη και μικρά παιδιά, καθώς επίσης και ότι δεν έχουν σχέση με τους καταρράκτες που συναντώνται στους ενήλικους.

Γλαύκωμα (αυξημένη οφθαλμική πίεση)

Το γλαύκωμα είναι μία κατάσταση κατά την οποία η πίεση στο εσωτερικό του ματιού είναι πολύ υψηλή. Αν αφεθεί χωρίς θεραπευτική αντιμετώπιση, το γλαύκωμα οδηγεί σταδιακά σε ολική τύφλωση. Τα προειδοποιητικά συμπτώματα είναι η υπερβολική φωτοευαισθησία, η δακρύρροια και ο επίμονος πόνος. Ενδείξεις αποτελούν ο υπερμεγέθης οφθαλμός, ο θολός κερατοειδής και ο σπασμός του βλέφαρου. Αν εντοπισθούν κάποιες από αυτές τις ενδείξεις, ο παιδίατρος που παρακολουθεί το παιδί θα σας παραπέμψει άμεσα σε έναν οφθαλμίατρο. Το γλαύκωμα στην παιδική ηλικία συνήθως απαιτεί χειρουργική επέμβαση για να προληφθεί η τύφλωση.

Δακρύρροια

Το σύστημα του ρινοδακρυϊκού πόρου, το οποίο επιτρέπει στα δάκρυα να διοχετεύονται από τα μάτια στη μύτη, συνήθως ανοίγει κατά τη διάρκεια των πρώτων μηνών της ζωής. Σε μερικά βρέφη, ωστόσο, το σύστημα παραμένει κλειστό, με αποτέλεσμα την υπερχείλιση των ματιών με δάκρυα και τη συγκέντρωση βλέννας. Η δακρύρροια μπορεί να είναι αποτέλεσμα κάποιων άλλων οφθαλμικών καταστάσεων, εκ των οποίων η πιο σοβαρή είναι το γλαύκωμα. Αν το παιδί σας υποφέρει από συνεχή δακρύρροια ή ύγρανση των ματιών, συμβουλευτείτε τον παιδίατρο που το παρακολουθεί. Οι απαλές μαλάξεις στο ρινοδακρυϊκό πόρο μπορούν μερικές φορές να βοηθήσουν στη διάνοιξή του. Αν οι μαλάξεις και η παρακολούθηση δεν φέρουν αποτέλεσμα, απαιτείται καθετηριασμός του ρινοδακρυϊκού πόρου ή ακόμη και πιο περίπλοκη χειρουργική επέμβαση.

Πτώση (πεσμένα βλέφαρα)

Η πτώση αναφέρεται σε μία κατάσταση κατά την οποία τα βλέφαρα δεν είναι τόσο ανοιχτά όσο θα έπρεπε. Η κατάσταση αυτή προκαλείται λόγω της αδυναμίας του μυός που ανοίγει το επάνω βλέφαρο. Όταν είναι ήπια είναι μόνο αισθητικό πρόβλημα, αλλά αν είναι αρκετά σοβαρή ώστε να εμποδίζει το μάτι να δει μπορεί να επηρεάσει την όραση. Στη βρεφική ηλικία, είναι σημαντικό να περιοριστεί η πτώση, ούτως ώστε να μπορέσει να αναπτυχθεί φυσιολογικά η όραση. Η διόρθωση της πτώσης συνήθως απαιτεί χειρουργική επέμβαση στο βλέφαρο.

Βλεφαρίτιδα (πρησμένα βλέφαρα)

Η βλεφαρίτιδα είναι μια φλεγμονή που παρουσιάζεται στους αδένες του βλέφαρου και συνήθως έχει ως αποτέλεσμα τα πρησμένα βλέφαρα και τη δημιουργία υπερβολικής ποσότητας κρούστας στις βλεφαρίδες, η οποία φαίνεται πιο έντονα το πρωί. Άλλα συμπτώματα είναι η ευαισθησία των βλεφάρων και η αίσθηση της ύπαρξης ξένου σώματος στο μάτι. Η βλεφαρίτιδα θεραπεύεται με ζεστές κομπρέσες και απόξεση των βλεφάρων χρησιμοποιώντας σαμπουάν για μωρά. Αν είναι παρούσα κάποια λοίμωξη, μπορεί να απαιτηθεί η λήψη αντιβιοτικών. Αν διαπιστώσετε ότι το παιδί σας παρουσιάζει κάποιο από αυτά τα συμπτώματα, συμβουλευτείτε τον παιδίατρο.

Επιπεφυκίτιδα

Η επιπεφυκίτιδα εμφανίζεται ως ερυθρότητα (κοκκίνισμα) του λευκού τμήματος του βολβού. Συνήθως συνδέεται με υπερβολική δακρύρροια, εκκρίματα και αίσθηση ύπαρξης ξένου σώματος στα μάτια, έχει πολλά αίτια και μπορεί να παρουσιαστεί σε όλες τις ηλικίες. Στα βρέφη και τα μικρά παιδιά, συνήθως προκαλείται από ιογενή ή μικροβιακή λοίμωξη, ενώ στα μεγαλύτερης ηλικίας παιδιά μπορεί να οφείλεται και σε αλλεργία. Ανάλογα με την αιτιολογία της επιπεφυκίτιδας, χορηγείται θεραπεία με σταγόνες ή αλοιφή, ενώ το συχνό πλύσιμο των χεριών βοηθά στην πρόληψη της μετάδοσης της λοίμωξης στα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας. Αν το παιδί σας υποφέρει από επιπεφυκίτιδα, επικοινωνήστε με τον παιδίατρο που το παρακολουθεί.

Απόξεση κερατοειδούς (γδαρμένος κερατοειδής)

Αναφέρεται στο γδάρσιμο της έμπροσθεν καθαρής επιφάνειας του ματιού (κερατοειδής). Οι αμυχές αυτές είναι πολύ επίπονες και συνήθως συνοδεύονται από φωτοφοβία και δακρύρροια. Η θεραπευτική αντιμετώπιση περιλαμβάνει τη λήψη αντιβιοτικών για την πρόληψη της λοίμωξης και ένα επίθεμα για την ίαση της αμυχής. Το παιδί μπορεί να παρακολουθείται από τον παιδίατρό του, αν και σε μερικές σοβαρές περιπτώσεις απαιτείται παρακολούθηση από οφθαλμίατρο.

Μυωπία

Τα παιδιά που είναι «μύωπες» βλέπουν τα αντικείμενα που βρίσκονται κοντά τους καθαρά, ενώ αυτά που βρίσκονται μακριά τα βλέπουν θολά. Είναι πολύ σπάνια σε βρέφη και νήπια, αλλά συναντάται συχνά σε παιδιά σχολικής ηλικίας. Τα γυαλιά όρασης βοηθούν την όραση να γίνει καθαρή, αλλά δεν θεραπεύουν το πρόβλημα. Παρά τη χρήση γυαλιών, η μυωπία γενικά αυξάνεται μέχρι το μέσον της εφηβείας, γι’ αυτό καλό είναι να παρακολουθείται το παιδί σε τακτική βάση από τον οφθαλμίατρο.

Πρεσβυωπία (υπερμετρωπία)

Στα βρέφη και στα παιδιά, η ύπαρξη ενός μικρού βαθμού πρεσβυωπίας είναι φυσιολογική. Δεν εμποδίζει την όραση και δεν απαιτεί διόρθωση. Γυαλιά απαιτούνται μόνο όταν η πρεσβυωπία αυξηθεί υπερβολικά ή οδηγήσει σε σύγκλιση των ματιών.

Αστιγματισμός

Ο αστιγματισμός είναι αποτέλεσμα ενός ματιού με μη φυσιολογικό σχήμα κερατοειδούς και μπορεί να οδηγήσει σε θολή όραση. Όταν ο αστιγματισμός είναι μεγάλος, το παιδί θα χρειαστεί να φορέσει διορθωτικά γυαλιά.

Γλωσσάριο

Ακτινωτό σώμα οφθαλμού
– η δομή με την οποία εστιάζει ο φακός και παράγει το υγρό στο εσωτερικό έμπροσθεν τμήμα του ματιού.
Αμβλυωπία
– μειωμένη όραση σε ένα κατά τα άλλα φυσιολογικό μάτι. Στα αίτια που τη δημιουργούν περιλαμβάνονται ο στραβισμός, η πτώση των βλεφάρων, ο καταρράκτης και διαθλαστικά σφάλματα.
Αμφιβληστροειδής
– πίσω τμήμα του ματιού, ένα λεπτό εξωτερικό επικάλυμμα του ματιού. Απόξεση του κερατοειδούς – αμυχή στην μπροστινή επιφάνεια του ματιού, που μπορεί να προκαλέσει πόνο, φωτοφοβία και δακρύρροια.
Αστιγματισμός
– μη κανονική ή ανομοιόμορφη κλίση του κερατοειδούς, που προκαλεί παραμόρφωση ή θόλωση της όρασης ανεξάρτητα από την απόσταση που βρίσκονται τα αντικείμενα.
Βλεφαρίτιδα
– πρήξιμο των βλεφάρων λόγω λοίμωξης σε αδένες των βλεφάρων.
Γλαύκωμα
– άνοδος της πίεσης στο εσωτερικό του ματιού, που μπορεί να προκαλέσει βλάβη στο οπτικό νεύρο και απώλεια της όρασης.
Εξωτροπία
– κλίση των ματιών προς τα έξω.
Επιπεφυκίτιδα
– κοκκίνισμα του επιπεφυκότα. Συνήθως συνδέεται με αυξημένη δακρύρροια, εκκρίματα και την αίσθηση της ύπαρξης ξένου σώματος μέσα στο μάτι.
Επιπεφυκότας
– λεπτός, διαπερατός ιστός με μικρά αιμοφόρα αγγεία που καλύπτει το λευκό τμήμα του ματιού ή το σκληρό χιτώνα. Όταν το μάτι είναι ερεθισμένο, τα αγγεία του επιπεφυκότα μπορεί να φουσκώσουν και να προκαλέσουν στο μάτι αιμάτωμα ή ερυθρότητα.
Εσωτροπία
– σύγκλιση των ματιών προς τα μέσα.
Ίριδα
– το έγχρωμο τμήμα του ματιού που ανοίγει και κλείνει την κόρη, ρυθμίζοντας την ποσότητα φωτός που δέχεται το μάτι.
Καταρράκτης
– θόλωση του φυσιολογικά καθαρού φακού που βρίσκεται μέσα στο μάτι, η οποία μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα τη μειωμένη όραση.
Κερατοειδής
– απόλυτα διαυγής μεμβράνη, η οποία βρίσκεται μπροστά στην ίριδα του ματιού.
Κόρη
– μαύρος κύκλος στο κέντρο της ίριδας. Οι μεταβολές του μεγέθους της ελέγχουν την ποσότητα του φωτός που φθάνει στον αμφιβληστροειδή.
Μαθησιακές δυσκολίες
– ένα σύνολο προβλημάτων που περιλαμβάνει τη δυσλεξία, τα προβλήματα της κατανόησης μαθηματικών όρων, τις δυσκολίες άρθρωσης και τις δυσκολίες ανάγνωσης. Δεν προκαλείται από τα μάτια αλλά από την αδυναμία του εγκεφάλου να ερμηνεύσει τις προσλαμβανόμενες από τα μάτια εικόνες.
Μυωπία
– ο βολβός του ματιού έχει συνήθως μεγαλύτερο μήκος από το φυσιολογικό, γεγονός που δυσκολεύει το παιδί στο να διακρίνει καθαρά τα αντικείμενα που βρίσκονται μακριά.
Οπτικό νεύρο
– μια δέσμη οπτικών ινών που μοιάζει με καλώδιο τηλεφώνου που αποτελείται από πολλά λεπτά καλώδια. Το οπτικό νεύρο μεταφέρει τα νεύρα της όρασης από τον αμφιβληστροειδή στον εγκέφαλο.
Πτώση βλεφάρου
– πτώση του ενός ή και των δύο βλεφάρων, συνήθως εκ γενετής, η οποία σχετίζεται με την αδυναμία του μυός που σηκώνει το βλέφαρο.
Στραβισμός
– κατάσταση κατά την οποία τα μάτια δεν είναι ευθυγραμμισμένα. Το ένα φαίνεται να κοιτάζει ευθεία ενώ το άλλο κλίνει προς τα μέσα, προς τα έξω, προς τα πάνω ή προς τα κάτω.
Υαλοειδής
– η διαυγής μάζα που γεμίζει το πίσω τμήμα του ματιού, πίσω από το φακό.
Υπερμετρωπία
– ο ιατρικός όρος για την πρεσβυωπία. Ο βολβός έχει συνήθως μικρότερο μήκος από το φυσιολογικό, γεγονός που δυσκολεύει το παιδί να εστιάσει σε αντικείμενα που βρίσκονται κοντά του.
Φακός
– το τμήμα του ματιού που εστιάζει, λειτουργώντας όπως ο φακός της φωτογραφικής μηχανής.
Χοριοειδής χιτώνας
– κεχρωσμένο αγγειακό στρώμα μεταξύ του αμφιβληστροειδούς και του σκληρού χιτώνα.
Ψευδοστραβισμός (λανθάνων στραβισμός)
– η λανθασμένη εντύπωση σύγκλισης των ματιών που προκαλείται από τη διεύρυνση της ρινικής γέφυρας και την ύπαρξη επιπλέον πτυχών δέρματος μεταξύ της μύτης και του ματιού.

Με τη συνεργασία της Ελληνικής Παιδιατρικής Εταιρείας