H εμμηνόπαυση είναι μία φυσιολογική περίοδος στη ζωή μίας γυναίκας, ακριβώς όπως και η εφηβεία. Επιστημονικά ορίζεται ως 12 μήνες μετά την τελευταία έμμηνο ρύση (περίοδο) και εμφανίζεται κοντά στην ηλικία των 50 ετών. Περίπου 1 στις 10 γυναίκες όμως αναμένεται να εμφανίσει πρόωρα τα σημάδια της εμμηνόπαυσης. Οι εξάψεις, οι έντονες αλλαγές στη διάθεση και στη σεξουαλική επιθυμία, η ακράτεια, αλλά και η δυσκολία στον ύπνο αποτελούν μερικά από αυτά. Θυμηθείτε πως κάθε γυναίκα βιώνει διαφορετικά την εμμηνόπαυση.
Τι συμβαίνει στο γυναικείο σώμα;
Τα πρώτα συμπτώματα ενδέχεται να ξεκινήσουν πολύ νωρίτερα από τη διακοπή της έμμηνου ρύσης, περνώντας απαρατήρητα. Στην πραγματικότητα, ξεκινά η σταδιακή μείωση της παραγωγής των σημαντικότερων γυναικείων ορμονών στις ωοθήκες. Αυτές ονομάζονται οιστρογόνα και προγεστερόνη, και καθορίζουν τη γονιμότητα. Όταν η σύνθεση οιστρογόνων διακοπεί οριστικά, τότε μία γυναίκα περνά στην εμμηνόπαυση. Όπως αναφέρθηκε και νωρίτερα τα συμπτώματα ενδέχεται να διαφέρουν από γυναίκα σε γυναίκα. Αυτό οφείλεται στον πολύπλευρο ρόλο που διαδραματίζουν τα οιστρογόνα στον γυναικείο οργανισμό.
Γιατί να «καθυστερήσει» η εμμηνόπαυση;
Για τις γυναίκες που θέλουν να αποκτήσουν παιδί σε λίγο μεγαλύτερη ηλικία οι λόγοι είναι προφανείς. Για άλλες πάλι, η εμμηνόπαυση απαλλάσσει από το άγχος της ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης. Υπάρχουν όμως ορισμένες συνέπειες της εμμηνόπαυσης στην υγεία της γυναίκας, που θα ήταν ιδανικό να καθυστερήσουν. Το σημαντικότερο εξ αυτών είναι η σκελετική υγεία. Τα οιστρογόνα καθορίζουν την ανάπλαση των οστών. Συνεπώς, απουσία αυτών ο κίνδυνος για οστεοπόρωση και κατάγματα αυξάνεται κατακόρυφα. Εκτός από τα οστά, η έλευση της εμμηνόπαυσης σηματοδοτεί και τις αυξημένες πιθανότητες για νοσήματα της καρδιάς. Γίνεται λοιπόν κατανοητό πως εκτός από την ποιότητα ζωής, η πρόωρη έλευση της εμμηνόπαυσης στρεσάρει το γυναικείο σώμα με πολλούς διαφορετικούς τρόπους.
Το γάλα και η εμμηνόπαυση
Προσπαθώντας οι ειδικοί να ανακαλύψουν γιατί ορισμένες γυναίκες ενδέχεται να περάσουν στην εμμηνόπαυση νωρίτερα από άλλες, έπεσα επάνω σε μία ενδιαφέρουσα ανακάλυψη. Παρατήρησαν πως γυναίκες οι οποίες κατανάλωναν επαρκή ποσότητα ασβεστίου μέσω γαλακτοκομικών προϊόντων, αλλά και βιταμίνης D μέσω του ήλιου, είχαν 17% λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσουν τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης πριν την ηλικία των 45 ετών. Εντύπωση προκάλεσε το γεγονός πως η προστατευτική δράση του ασβεστίου δεν εμφανίστηκε όταν οι καθημερινές ανάγκες καλύπτονταν από συμπληρώματα διατροφής. Η αιτία για αυτί φαίνεται να είναι η θρεπτική αξία του γάλακτος, στο οποίο δεν περιέχονται μόνο ιχνοστοιχεία, αλλά και ορμόνες του ζώου.
Η διατροφή φαίνεται πως διαδραματίζει για ακόμη μία φορά εξέχοντα ρόλο στη γυναικεία υγεία, συμμετέχοντας στην παραγωγή γυναικείων ορμονών. Καλές διατροφικές πηγές ασβεστίου θεωρούνται τα γαλακτοκομικά, η σόγια, τα αμύγδαλα, το μπρόκολο, τα σύκα, τα όσπρια και μικρά ψάρια που καταναλώνονται με τα κόκαλα. Από την άλλη μεριά η καλύτερη πηγή βιταμίνης D είναι ο ίδιος ο ήλιος, που ενεργοποιεί τη σύνθεσή της στα κύτταρα του δέρματος. Διατροφικά, οι πηγές της θα λέγαμε πως είναι αμελητέες, συνεπώς η εναλλακτική σύνθεσή της είναι απαραίτητη για την απορρόφηση του ασβεστίου.
Ήβη Παπαϊωάννου, MS, RDN
Διαιτολόγος, Διατροφολόγος
Μέλος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, ΗΠΑ
Βιβλιογραφία:
Jääskeläinen T, Itkonen ST, Lundqvist A, Erkkola M, Koskela T, Lakkala K, Dowling KG, Hull GL, Kröger H, Karppinen J, Kyllönen E, Härkänen T, Cashman KD, Männistö S, Lamberg-Allardt C. The positive impact of general vitamin D food fortification policy on vitamin D status in a representative adult Finnish population: evidence from an 11-y follow-up based on standardized 25-hydroxyvitamin D data. Am J Clin Nutr. 2017 May 10. pii: ajcn151415.
