Ο έλεγχος διακίνησης ανθρώπινων ιστών κερατοειδούς εκθέτει τον ΕΟΜ

22-11-2018

Διάτρητη είναι η διαδικασία εισαγωγής, διακίνησης και εμπορίας ανθρωπίνων ιστών κερατοειδούς στη χώρα μας, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της Γενικής Επιθεωρήτριας Δημόσιας Διοίκησης που δόθηκε χθες στη Βουλή. Σύμφωνα με την έκθεση,  τα μοσχεύματα κερατοειδούς που εισάγονται από τις Ηνωμένες Πολιτείες (χώρα από την οποία εισάγεται η πλειονότητα των χρησιμοποιουμένων στη χώρα μας μοσχευμάτων) προέρχονται κατά μεγάλο αριθμό από δότες που έχουν λάβει χημειοθεραπεία/ακτινοβολία, γεγονός που δεν συνάδει με την ευρωπαϊκή και εθνική νομοθεσία που αποκλείει δότες που έχουν υποστεί θεραπεία με ανοσοκατασταλτικούς παράγοντες!

Πιο αναλυτικά, οι επιθεωρητές διενήργησαν έλεγχο στον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων (Ε.Ο.Μ.), στα εμπλεκόμενα Δημόσια Νοσοκομεία και Τελωνεία, όσον αφορά την εισαγωγή, διακίνηση και εμπορία ανθρωπίνων ιστών κερατοειδούς.  Τα σημαντικότερα συμπεράσματα του ελέγχου είναι τα εξής:

Η συντριπτική πλειονότητα των ιστικών μοσχευμάτων κερατοειδούς που τοποθετούνται (μεταμοσχεύονται) σε ασθενείς στη χώρα μας εισάγεται από το εξωτερικό και μάλιστα από τρίτες (μη Ευρωπαϊκές) χώρες, κυρίως τις Η.Π.Α.
Οι Υπουργικές Αποφάσεις  «χορήγησης άδειας εισαγωγής κ.λ.π. ιστικών μοσχευμάτων κερατοειδούς…» στις δύο εισαγωγικές εταιρείες πάσχουν νομιμότητος.  Δεν υφίσταται διαδικασία αναγνώρισης/έγκρισης από τον ΕΟΜ των Τραπεζών εξωτερικού (χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης) με τις οποίες συμβάλλονται οι εταιρείες εισαγωγής μοσχευμάτων. Αυτό σημαίνει ότι δεν πιστοποιείται επίσημα ότι:

α) Η χώρα εισαγωγής πληροί πρότυπα ποιότητας και ασφάλειας ισοδύναμα με αυτά των Ευρωπαϊκών Οδηγιών και της Εθνικής μας Νομοθεσίας,  όπως επιβάλει η διάταξη του άρθρου  9  παρ.  1  του π.δ.  26/2008,

β) Η Τράπεζα του εξωτερικού εφαρμόζει σύστημα ιχνηλασιμότητας των μοσχευμάτων , όπως επιτάσσει η διάταξη του άρθρου  8 του π.δ. 26/2008.  Δεν υπάρχει οποιαδήποτε πράξη ή έγγραφο από τα οποία να προκύπτει ότι ο Οργανισμός επεξεργάστηκε τις συμβάσεις των εταιρειών εισαγωγής μοσχευμάτων με τις Τράπεζες του εξωτερικού, ότι τις βρήκε σύμφωνες με το ευρωπαϊκό και εθνικό δίκαιο και ότι συνήνεσε στην εισαγωγή οφθαλμικών ιστικών μοσχευμάτων από τις εν λόγω Τράπεζες του εξωτερικού.

Όπως προκύπτει από επιστολή της αμερικανικής Τράπεζας «Alabama Eye Bank» που τηρείτο στο αρχείο  του Ε.Ο.Μ., αλλά και από τον έλεγχο των στοιχείων που τέθηκαν υπόψη του κλιμακίου, τα μοσχεύματα κερατοειδούς που εισάγονται από τις Ηνωμένες Πολιτείες (χώρα από την οποία εισάγεται η πλειονότητα των χρησιμοποιουμένων στη χώρα μας μοσχευμάτων) προέρχονται κατά μεγάλο αριθμό από δότες που έχουν λάβει χημειοθεραπεία/ακτινοβολία, γεγονός που, κατά δήλωση της «Alabama  Eye  Bank», δεν συνάδει με την ευρωπαϊκή και εθνική νομοθεσία που αποκλείει δότες που έχουν υποστεί θεραπεία με ανοσοκατασταλτικούς παράγοντες.  Ωστόσο, δεν ανευρέθηκε οποιαδήποτε έγγραφη άποψη /γνωμάτευση/εισήγηση του Ε.Ο.Μ. για το θέμα αυτό, το οποίο δεν φαίνεται να έχει απασχολήσει τον Οργανισμό παρά το ότι το ζήτημα έχει τεθεί υπόψη του με την επιστολή της αμερικανικής Τράπεζας.

Η παράλειψη υποβολής επιστημονικών προτάσεων από τον Ε.Ο.Μ. προς τις αρμόδιες Υπηρεσίες του Υπουργείου Υγείας επί πέντε και πλέον έτη, παρά τις συνεχείς οχλήσεις, δημιούργησε έδαφος ελλιπούς εφαρμογής του νομοθετικού πλαισίου που διέπει τις μεταμοσχεύσεις ιστών, αλλά και αδυναμία ορθής οργάνωσης και εποπτείας του συστήματος από το  Υπουργείο Υγείας και τον ίδιο τον Ε.Ο.Μ.  Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, η διενέργεια μεταμοσχεύσεων ιστών κερατοειδούς να μην ακολουθεί την προβλεπόμενη από το νόμο αυστηρή προτυποποίηση, αλλά και να δυσχεραίνεται κάθε είδους έλεγχος επ’ αυτής, με το ενδεχόμενο σοβαρών κινδύνων για τη δημόσια υγεία και το συμφέρον των ασθενών.

Το Τελωνείο του αεροδρομίου Αθηνών δεν φαίνεται να εφαρμόζει την με αρ. πρωτ. ΔΤΔΓ 5015382 ΕΞ 2015/20-7-2015 εγκύκλιο της Δ/νσης Τελωνειακών Διαδικασιών του Υπουργείου Οικονομικών, σύμφωνα με την οποία πρέπει  «να ελέγχεται ότι η εισαγωγή μοσχευμάτων θα γίνεται μόνο από συμβαλλόμενα μέρη (τρίτους) που έχουν συμβληθεί με τις εταιρίες στις οποίες έχει δοθεί άδεια  λειτουργίας Τραπεζών Ιστών και Κυττάρων (Ιδρύματα Ιστών) και για όσο χρονικό διάστημα ισχύουν οι συναφθείσες μεταξύ τους συμβάσεις».  Το μόνο που ελέγχεται είναι αν η εισαγωγή γίνεται από τις δυο αδειοδοτηθείσες εταιρείες .  Και δεν υπάρχει καμία εγγύηση  ότι τα μοσχεύματα που εισάγονται μπορούν να ιχνηλατηθούν αλλά και ότι κατά τη διαδικασία με την οποία αφαιρέθηκαν από το δότη, τηρήθηκαν οι κανόνες που επιβάλει η ευρωπαϊκή  και εθνική νομοθεσία.

Και στα δύο νοσοκομεία που ελέγχθηκαν  (ΓΝΑ  «Γ.Γεννηματάς» και ΠΓΝ   «Αττικόν») οι ταυτότητες μοσχευμάτων τηρούνταν από την Ιατρική Υπηρεσία στα αρχεία των ιατρών που εκτέλεσαν την μεταμόσχευση,  και όχι στα αρχεία προμηθειών του νοσοκομείου ή το λογιστήριο ασθενών,  γίνεται δε πλημμελής έλεγχος της προέλευσης των μοσχευμάτων,  με αποτέλεσμα να μην διασφαλίζεται ότι τα μοσχεύματα που προμηθεύεται,  πληρώνει και εφαρμόζει το νοσοκομείο προέρχονται από εγκεκριμένες τράπεζες του εξωτερικού και ,  κατ ́επέκτασιν ,  ότι έχουν τηρηθεί τα ισχύοντα πρότυπα και κανόνες κατά τις διαδικασίες αφαίρεσης από το δότη,  διανομής ,  προμήθειας και τοποθέτησης,  γεγονός που θα μπορούσε να προκαλέσει κίνδυνο για τη δημόσια υγεία.

.
Τέλος ο Ε.Ο.Π.Υ.Υ. δεν ελέγχει οποιοδήποτε παραστατικό που αφορά την προέλευση του μοσχεύματος ,  επειδή το μόσχευμα κερατοειδούς αφορά δαπάνη εντός του Κ.Ε.Ν. 017Α το οποίο πληρώνει ο Οργανισμός . Δεν  εξετάζεται από τον Ε.Ο.Π.Υ.Υ. η προέλευση του μοσχεύματος μέσω ελέγχου της νομιμότητας λειτουργίας των Ιδρυμάτων Ιστών και των συμβεβλημένων με αυτά Ιδρυμάτων-Εταιρειών του εξωτερικού απ’ όπου πραγματοποιήθηκε η προμήθεια.

Διαβάστε επίσης:

Ζακ Κωστόπουλος: Μια μεγάλη ανατροπή άνευ σημασίας