«Η ημικρανία είναι μια χρόνια διαταραχή των νευρώνων του εγκεφάλου που εκδηλώνεται με κρίσεις κεφαλαλγίας και άλλων συνοδών συμπτωμάτων στη διάρκεια των οποίων ο ημικρανικός «αρρωσταίνει», δηλαδή δεν μπορεί να λειτουργήσει, αδρανοποιείται» Άλλες μορφές κεφαλαλγίας σύμφωνα με το Δήμος-Δημήτρης Μητσικώστας, Νευρολόγο και Διευθυντή Νευρολογικής Κλινικής ΝΝΑ, είναι συνήθως ηπιότερες, όπως η κεφαλαλγία τύπου τάσεως, αλλά πολύ συχνότερες από ότι η ημικρανία, η οποία προσβάλλει το 10% περίπου των πολιτών. Η κεφαλαλγία τύπου τάσεως αντίθετα είναι ένας ήπιος πονοκέφαλος, την εμπειρία του οποίου σχεδόν όλοι οι πολίτες έχουν, αλλά οι συχνές σχετικά κεφαλαλγίες τύπου τάσεως εμφανίζονται στο 30% περίπου των πολιτών. Υπάρχει και μια τρίτη μορφή κεφαλαλγίας, η αθροιστική κεφαλαλγία, που είναι σπανιότερη (περίπου μια περίπτωση σε 1.000 πολίτες), αλλά πολύ εντονότερη και δημιουργεί περισσότερα προβλήματα και από την ημικρανία». Ο κ. Μητσικώστας χαρακτηριστικά επισήμανε ότι οι κεφαλαλγίες είναι το συχνότερο σύμπτωμα για το οποίο οι πολίτες απευθύνονται στον ιατρό για βοήθεια και οι πρωτοπαθείς κεφαλαλγίες (δηλαδή η ημικρανία, η κεφαλαλγία τύπου τάσεως και η αθροιστική κεφαλαλγία) είναι οι συχνότερες διαταραχές του εγκεφάλου και της νευρολογίας γενικότερα, με μεγάλη επίπτωση στη δημόσια υγεία, πολύ μεγαλύτερη απ’ ότι άλλες παθήσεις με δραματική έκβαση, όπως πχ. η πολλαπλή σκλήρυνση, ή τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια.
Στη φαρμακευτική θεραπεία της ημικρανίας, τόσο στους ενήλικες όσο και στα παιδιά, αναφέρθηκε η κα Κλημεντίνη Ε. Καραγεωργίου, Νευρολόγος – Ψυχίατρος MD, PhD, Διευθύντρια Νευρολογικής Κλινικής, Ιατρικό Κέντρο Αθηνών, Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Κεφαλαλγίας. Κατά τη διάρκεια της ομιλίας της η κα Καραγεωργίου επισήμανε ότι η πρώτη αναφορά για τη θεραπευτική αντιμετώπιση της ημικρανίας γίνεται στην Ελληνική Μυθολογία, με την παρεμβατική θεραπεία της Κεφαλαλγίας του Δία από τον Ήφαιστο με μια τσεκουριά στο κεφάλι από όπου και αναδύθηκε η θεά της σοφίας η Αθηνά και εξαφανίσθηκε ο πονοκέφαλος. Στους επόμενους αιώνες έγιναν πολλές προσπάθειες για την κατανόηση του μηχανισμού γένεσης της ημικρανίας, ώστε να καθοριστεί η θεραπευτική της αντιμετώπιση. «Τέλη του 20ου αιώνα η έρευνα οδήγησε στη σύγχρονη αποδεκτή άποψη του σύμπλοκουπολυπαραγοντικού μηχανισμού της Ημικρανίας με συμμετοχή γενετικών, περιβαλλοντικών παραγόντων και διέγερση του τριδυμαγγειακού συστήματος. Αυτό αποτελεί και το σταθμό της θεραπευτικής επανάστασης στον τομέα της Κεφαλαλγίας με την δημιουργία, τη δεκαετία του 1990, ειδικών αντιημικρανικών φαρμάκων των τριπτανών, με πρώτο εκπρόσωπο τη Σουματριπτάνη. Ακολούθησαν σκευάσματα της ίδιας οικογένειας με διαφορετική περιεκτικότητα, τρόπο, χρόνο και διάρκεια δράσης, επτά διαφορετικές τριπτάνες. Όλες με θετική αποτελεσματικότητα στην ημικρανία με ή χωρίς αύρα σε ποσοστό στους ενήλικες 18-43% και ποσοστό στα παιδιά 7%, διότι και αυτά εμφανίζουν ημικρανία και κεφαλαλγία από την πρώτη παιδική ηλικία και την εφηβεία. Παρατηρείται, εξ’ ίσου σε αγόρια και κορίτσια με τροποποιημένο κλινικό profile σε σχέση με τους ενήλικες, όπου τα παιδιά παραπονιούνται για ζάλη, ίλιγγο ή κοιλιακά άλγη ενώ πρόκειται για μια ημικρανική παραλλαγή».
Στα παιδιά όπως και στους ενήλικες, κυρίως στα αρχικά στάδια, η αντιμετώπιση της οξείας ημικρανίας γίνεται με απλά παυσίπονα (παρακεταμόλη, ασπιρίνη ή μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη -νιμεσουλίδη, ιβουπροφένη, ναπροξένη) με σχετική επιτυχία και με ειδικά αντιημικρανικά σκευάσματα (τριπτάνες, διοεργοταμίνη).
Κλείνοντας την ομιλία της η κα Καραγεωργίου επισήμανε: «Εντούτοις, ένα σημαντικό ποσοστό των ημικρανικών ατόμων δεν απαντούν στις ειδικές θεραπείες και καταφεύγουν σε κατάχρηση φαρμάκων χωρίς αποτέλεσμα. Αποτέλεσμα; Όχι μόνο δεν υποχωρεί ο πόνος αλλά βαθμιαία μεταπίπτει στη χρόνια καθημερινή κεφαλαλγία, σε ποσοστό 4-5%, η οποία αφενός δεν υποχωρεί και αφετέρου μεταπίπτει σε κεφαλαλγία από κατάχρηση φαρμάκων ή ουσιών. Το γεγονός αυτό οδήγησε σε νέους δρόμους αντιμετώπισης για τα περιστατικά αυτά κεφαλαλγίας από τις αρχές του 21ου αιώνα, αφενός φαρμακευτικά με την χρήση αλλαντικής τοξίνης και μονοκλωνικών αντισωμάτων τα οποία μπλοκάρουν τους διεγερτικούς υποδοχείς που κινητοποιούν το άλγος αφετέρου εφαρμογή παρεμβατικών μεθόδων νευροδιέγερσης των κυττάρων του εγκεφάλου επιδερμικά όπως η συσκευή Cefaly, που παρουσιάζεται τώρα και στη χώρα μας.
Η έλλειψη πλήρους αποτελεσματικότητας των φαρμακευτικών σκευασμάτων και η ύπαρξη ανεπιθύμητων ενεργειών οδήγησαν στην αναζήτηση μηχανικών μεθόδων παρέμβασης στον ουδό του πόνου με άμεση αποτελεσματικότητα και πλήρη ύφεση του πόνου σε σύντομο χρονικό διάστημα, χωρίς αλλοίωση από την κεφαλαλγία της καθημερινής δραστηριότητας καθώς και χωρίς ανεπιθύμητες ενέργειες».
Ο καθηγητής Dr. Jean Schoenen, Honorary Full Professor, Headache Research Unit, University of Liège, Dept of Neurology, Citadelle Hospital, Liège, Belgium εστίασε στα αποτελέσματα και τον τρόπο δράσης της μη επεμβατικής περιφερικής νευροδιέγερσης για τη θεραπεία της κεφαλαλγίας. O κ. Schoenen ανάφερε ότι «Η προφυλακτική φαρμακευτική θεραπεία έχει μερική μόνο ανταπόκριση και αποτελεσματικότητα στις κεφαλαλγίες και ημικρανίες και δυσάρεστες παρενέργειες. Στους χρόνιους ασθενείς, γίνεται εμφανώς ανεπαρκής. Υπάρχει έτσι μια ανάγκη για μια μη φαρμακευτική αλλά αποτελεσματική εναλλακτική θεραπεία.
Σε αντίθεση με τις παρεμβατικές μεθόδους περιφερειακής νευροδιέγερσης (peripheral nerve stimulation – PNS) που είναι περιορισμένες σε ασθενείς με ειδικές ανάγκες, μια μη επεμβατική περιφερειακή νευροδιέγερση μπορεί να εφαρμοστεί σε οποιοδήποτε ασθενή. Μια τέτοια λύση μπορεί να δώσει η νέα πρωτοποριακή ιατρική συσκευή Cefaly®».
Η Cefaly® e-TNS (External Trigeminal Nerve Stimulation), είναι ο πρώτος εξωτερικός νευροδιεγέρτης του τριδύμου νεύρου, για την πρόληψη και θεραπεία της κεφαλαλγίας και της ημικρανίας. Η συσκευή Cefaly® δρα μέσω διέγερσης του τριδύμου νεύρου χρησιμοποιώντας ένα ηλεκτρόδιο που εφαρμόζεται στο μέτωπο. Στο σημείο αυτό, οι δύο βασικοί κλάδοι του τριδύμου νεύρου (υπερτροχίλιο και υπερκόγχιο) εκτείνονται σε μεγαλύτερη έκταση στην επιφάνεια του δέρματος.
Ο καθηγητής Dr. Jean Schoenen διευκρινίζει ότι «Η συσκευή Cefaly® είναι η τέλεια λύση για περισσότερους από τους μισούς ασθενείς που πάσχουν από κεφαλαλγία και ημικρανία. Καθιστά εφικτή την σημαντική μείωση της χρήσης φαρμάκων και την αξιοσημείωτη βελτίωση της ποιότητας ζωής του πάσχοντος. Η αποτελεσματικότητα της συσκευής Cefaly® για την προφύλαξη της ημικρανίας αξιολογήθηκε πρόσφατα σε μια τυχαία διπλή τυφλή ελεγχόμενη μελέτη. Εξήντα επτά ασθενείς με επεισόδια ημικρανίας με τουλάχιστον 2 κρίσεις το μήνα αντιμετωπίστηκαν με τη συσκευή Cefaly® καθημερινά σε συνεδρίες των 20 λεπτών σε διάρκεια 3 μηνών. Μετά από 3 μήνες, ο μέσος όρος των ημερών ημικρανίας μειώθηκε σημαντικά για τη συσκευήCefaly® (6.94 έναντι 4.88 p<0.05) σε σχέση με την ομάδα ελέγχου (6.54 έναντι 6.22 p=ns).
Το ποσοστό των ασθενών με 50% ανταπόκριση ήταν σημαντικά μεγαλύτερο στη συσκευή Cefaly® (38.1%) απ’ότι στην ομάδα ελέγχου (12.1%, p<0.05). Επιπρόσθετα μειώθηκε σημαντικά η χρήση φαρμάκων για την ημικρανία (τρυπτάνες) στους ασθενείς που χρησιμοποιούσαν τη συσκευή Cefaly®.
Πέραν της αποτελεσματικότητας της συσκευής Cefaly®, σε μια άλλη μελέτη αξιολογήθηκε η ασφάλειά της. Από τους 2313 ασθενείς που χρησιμοποήσαν τη συσκευήCefaly® για μια μέση περίοδο 58.2 ημερών, 53.7% δήλωσαν πολύ ικανοποιημένοι από τη συσκευή. Οι μη ικανοποιημένοι ασθενείς, είχαν ελλιπή συμμόρφωση και έκαναν χρήση λιγότερο από 50% του συνιστώμενου χρόνου.
Όσον αφορά την ασφάλειατης συσκευής Cefaly®, 99 ασθενείς (4.46%) είχαν παρενέργειες οι οποίες είναι ήπιες και πλήρως αναστρέψιμες. Η πιο συχνή ανεπιθύμητη ενέργεια είναι η δυσανεξία στην αίσθηση της συσκευής Cefaly® στο μέτωπο (1,25%)».
Συμπερασματικά, η συσκευή Cefaly® τοποθετείται στο μέτωπο με χρήση ενός επικολλώμενου ηλεκτροδίου. Παράγονται ακριβείς ώσεις, οι οποίες δρουν στο τρίδυμο νεύρο προκειμένου να μειωθεί το άλγος και να προληφθούν οι ημικρανικές κρίσεις.
Η συσκευή Cefaly® διαθέτει 3 προγράμματα των 20 λεπτών που στοχεύουν:
1. Στην ύφεση της οξείας ημικρανίας
2. Στην πρόληψη της συχνότητας των επεισοδίων ημικρανίας
3. Στην ανακούφιση από το άγχος, την βελτίωση του ύπνου και την βελτίωση της διάθεσης και της ευζωίας.
Η ιατρική συσκευή Cefaly® είναι διαθέσιμη στην Ευρωπαϊκή Αγορά, στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής (ΗΠΑ) και στον Καναδά. Εγκεκριμένο με CE Mark από την Ευρωπαϊκή ένωση, έχει πιστοποιηθεί στα ιατρικά πρότυπα του ISO και έχει εγκριθεί από τον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA).
Η μεγάλη καινοτομία της συσκευής Cefaly® είναι ότι επιτρέπει σε οποιονδήποτε ασθενή να χρησιμοποιήσει μόνος του ένα νευροδιεγέρτη του τρίδυμου νεύρου όποτε το έχει ανάγκη, τόσο για την πρόληψη της κεφαλαλγίας και της ημικρανίας, όσο και για τη θεραπεία της.
