Οι ανάγκες σε θρεπτικά συστατικά αλλάζουν ανάλογα με την ηλικία, το φύλλο και την «κατάσταση» στην οποία βρίσκεται το ανθρώπινο σώμα. Ο οργανισμός θα μπορούσε να παρομοιαστεί με ένα εργοστάσιο το οποίο δουλεύει συνεχώς, και μέσω της διατροφής, της φυσικής δραστηριότητας και του τρόπου ζωής η φροντίδα αυτού αποτελεί προτεραιότητα. Μία από τις περιόδους στης ζωή μίας γυναίκας όπου το σώμα της αποζητά ιδιαίτερη προσοχή είναι η εγκυμοσύνη. Η διατροφή έρχεται στο προσκήνιο και έμφαση δίνεται στο βάρος, στην ποιότητα των γευμάτων, αλλά και συγκεκριμένα συστατικά των οποίων οι καθημερινές ανάγκες αυξάνονται. Σε αυτά ανήκουν ο σίδηρος, το ασβέστιο, αλλά και το φολικό οξύ.
Φουλ έμφαση στο φολικό
Το φολικό ή φυλλικό οξύ ή βιταμίνη Β9, αποτελεί μία από τις βιταμίνες της οικογένειας Β. Ανάμεσα στις πολλές δράσεις του θα βρείτε το σχηματισμό νέων κυττάρων και τη «δημιουργία» του γενετικού υλικού. Το φολικό οξύ παίζει ξεχωριστό ρόλο κατά την εγκυμοσύνη και μάλιστα τις πρώτες 6 εβδομάδες αυτής, όταν μία γυναίκα μπορεί ακόμη να μην έχει διαπιστώσει πως είναι έγκυος. Τις πρώτες ημέρες και μήνες τις κύησης λαμβάνει χώρα ο σχηματισμός του νευρικού σωλήνα του εμβρύου. Ο ομαλός σχηματισμός του νευρικού σωλήνα θα καθορίσει τελικά την υγεία του νευρικού συστήματος και τον σχηματισμό του εγκεφάλου. Στην περίπτωση ανεπαρκούς πρόσληψης φολικού οξέος, υπάρχει αυξημένος κίνδυνος ο σωλήνας να μην «κλείσει» σωστά, με αποτέλεσμα ένα σύνολο παθήσεων με το όνομα δυσπλασίες του νευρικού σωλήνα. Η δισχιδής ράχη αποτελεί την πιο γνωστή μορφή και επηρεάζει σημαντικά την πνευματική ανάπτυξη και το προσδόκιμο ζωής του μωρού.
Που βοηθά το φολικό οξύ;
Όπως ήδη αναφέρθηκε ο σημαντικότερος ρόλος του φολικού οξέως κατά την εγκυμοσύνη είναι η πρόληψη των δυσπλασιών του νευρικού σωλήνα. Η επάρκεια όμως του θρεπτικού αυτού συστατικού έχει μελετηθεί για ένα σύνολο από καταστάσεις στην υγεία της μητέρας και του βρέφους.
- Προεκλαμψία: Η αυξημένη πίεση ή προεκλαμψία κατά την εγκυμοσύνη, φαίνεται πως μπορεί να προληφθεί με την επαρκή πρόσληψη φολικού κατά το πρώτο και δεύτερο τρίμηνο της εγκυμοσύνης.
- Πρόληψη της αναιμίας: Η εμφάνιση αναιμίας κατά την εγκυμοσύνη, δεν οφείλεται απαραίτητα στην έλλειψη σιδήρου, αλλά και στην ενδεχόμενη έλλειψη φολικού. Ο γυναικολόγος είναι υπεύθυνος να προχωρήσει σε μία αντίστοιχη διάγνωση.
- Αυτισμός: Παρότι τα ακριβή αίτια του αυτισμού αποτελούν ένα άλυτο μυστήριο για τους επιστήμονες, η επάρκεια της μητέρας και του εμβρύου σε φολικό οξύ, πιθανά μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης. Θυμηθείτε πως αυτό το θρεπτικό συστατικό καθορίζει την ομαλή ανάπτυξη του εγκεφάλου. Περισσότερα ερευνητικά δεδομένα που θα δημοσιευθούν τα επόμενα χρόνια, αναμένεται να ρίξουν φως στη συσχέτιση αυτή.
- Βάρος γέννησης νεογνού: Μωρά τα οποία γεννιούνται με μειωμένο σωματικό βάρος, παρουσιάζουν έλλειψη φολικού οξέως. Θημηθείτε, πως κατά την κύηση το έμβρυο θρέφεται μέσω του πλακούντα, από τη διατροφή της μητέρας.
Όπως έχει ήδη αναφερθεί, οι ανάγκες σε φολικό οξύ αυξάνονται δραματικά τους πρώτους μήνες της κύησης. Τα τελευταία χρόνια όμως, η σημασία του θρεπτικού συστατικού μετά τον έκτο μήνα της εγκυμοσύνης έχει αμφισβητηθεί. Μάλιστα, ορισμένοι ισχυρίζονται πως υπερβολική συμπλήρωση της διατροφής την περίοδο αυτή ενδεχομένως βλάπτει το έμβρυο. Επίσημα, οι συστάσεις της ιατρικής κοινότητας δεν συμφωνούν με την τελευταία άποψη καθώς τα αποτελέσματα των μελετών είναι πρώιμα.
Πως θα είστε σίγουρη πως λαμβάνεται αρκετό φολικό οξύ;
Στις υγιείς εγκυμονούσες γυναίκες, ή σε όσες προσπαθούν να κυοφορήσουν, συνιστάται η καθημερινή πρόσληψη 400μg φολικού οξέως. Ενώ περίπου το 50% του πληθυσμού μάλλον καταφέρνει να καλύψει τις ανάγκες του, το υπόλοιπο μισό παραμένει «εκτεθειμένο». Ο σύγχρονος τρόπος διατροφής και η αποφλοίωση των δημητριακών, αποτελούν τις σημαντικότερες αιτίες έλλειψης. Ο εμπλουτσιμός των καθημερινών γευμάτων με τροφές όπως το σπανάκι, το μπρόκολο, τα όσπρια και οι ξηροί καρποί αποτελούν θεωρείται ιδανικός. Επιπλέον, μετά από συμβουλή του γιατρού είναι πιθανή η χορήγηση ενός συμπληρώματος διατροφής.
Φυσικά, η επαρκής κατανάλωση φολικού οξέως προσφέρει όλα τα παραπάνω όταν το συνολικό διατροφικό πρότυπο καλύπτει της ανάγκες της μητέρας και του εμβρύου. Εάν είστε έγκυος, ή σκοπεύεται να μείνετε, ήρθε η ώρα να φροντίσετε τη διατροφή, τον εαυτό σας και το μωρό σας!
Ήβη Παπαϊωάννου, MS, RDN Διαιτολόγος, Διατροφολόγος Μέλος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, ΗΠΑ ivipapai@gmail.com Βιβλιογραφία:
-
Hind N Moussa, Susan Hosseini Nasab, Ziad A Haidar, Sean C Blackwell, and Baha M Sibai. Folic acid supplementation: what is new? Fetal, obstetric, long-term benefits and risks. Future Sci OA. 2016 Jun; 2(2): FSO116.
