Γλουτένη ονομάζεται η πρωτεΐνη η οποία χρησιμεύει ως «αποθήκη» ενέργειας για σιτηρά όπως το σιτάρι, η σίκαλη, το κριθάρι και το τριτικάλε. Είναι πολύ πιθανό πως αν διαβάζετε το άρθρο αυτό έχετε ήδη διαβάσει πολλά τόσο για τη γλουτένη, όσο και για τις αντιδράσεις που αυτή προκαλεί στον ανθρώπινο οργανισμό. Εάν μάλιστα έχετε διαγνωσθεί με κοιλιοκάκη ή αλλεργία στη γλουτένη, τότε γνωρίζετε αρκετά καλά πως να την αποφύγετε. Εκτός όμως από τις προφανείς πηγές γλουτένης, που αναφέρθηκαν και παραπάνω, υπάρχουν αρκετές ακόμα επιλογές που ενδέχεται να «κρύβουν» ίχνη της.
Βρώμη
Μπορεί να μην περιέχει γλουτένη, πολύ συχνά όμως επιμολύνεται με αυτή. Η επιμόλυνση μπορεί να συμβεί στο χωράφι, όπου πριν τη βρώμη πιθανά καλλιεργούνταν κάποιο απαγορευμένο σιτηρό. Εναλλακτικά, κατά την επεξεργασία της η βρώμη ενδέχεται να έρθει σε επαφή με επιφάνειας από στις οποίες είχαν ακουμπήσει τροφές με γλουτένη. Χρησιμοποιείστε βρώμη, μόνο εάν αναφέρεται ρητά από τον παραγωγό πως είναι άνευ γλουτένης.
Τροποποιημένο άμυλο
Το τροποποιημένο άμυλο περιέχεται σε πολλά επεξεργασμένα τρόφιμα, με στόχο να βελτιώσει την υφή τους. Εάν και τις περισσότερες φορές έχει ως πηγή το καλαμπόκι, εάν το βρείτε στη λίστα των συστατικών ρωτήστε τον παρασκευαστή για την προέλευση αυτού. Δεν αποκλείεται το τροποποιημένο άμυλο να προέρχεται και από σιτάρι.
Μπύρα & μαγιά μπύρας
Είναι γνωστό πως η πρώτη ύλη για την παρασκευή της μπύρας είναι το κριθάρι. Άλλα αλκοολούχα ποτά τα οποία παράγονται από σιτηρά που περιέχουν γλουτένη είναι το ρούμι και η τεκίλα. Συνήθως το κρασί, η βότκα, το ουίσκι και το τζιν θεωρούνται ασφαλείς επιλογές. Εάν αμφιβάλετε για κάποια από τις επιλογές σας, καλό θα ήταν να ρωτήσετε τον παραγωγό.
Επεξεργασμένα τρόφιμα
Συστατικά τα οποία περιέχουν γλουτένη, χρησιμοποιούνται πολύ συχνά για να βελτιώσουν την ποιότητα και τη γεύση επεξεργασμένων τροφίμων όπως οι έτοιμες σάλτσες (κέτσαπ, σος σόγια, ξύδι, μπάρμεκιου σος). Αντί αυτών προτιμήστε τη μουστάρδα, τη μαγιονέζα και τα «ξερά» μπαχαρικά.
Αλλαντικά
Συνήθως οι πρωτεϊνικές πηγές (κρέας, πουλερικά, θαλασσινά, γαλακτοκομικά), θεωρούνται ασφαλείς επιλογές. Εξαίρεση αποτελούν τα αλλαντικά, τα οποία ως επεξεργασμένες τροφές ενδέχεται να έχουν ενισχυθεί με κάποιο συστατικό με βάση τη γλουτένη.
Συμπληρώματα διατροφής
Πολλά συμπληρώματα διατροφής, και ορισμένα φάρμακα, περιέχουν γλουτένη. Για την ακρίβεια περιέχουν κάποιο πηκτικό παράγοντα ο οποίος βασίζεται συνήθως στην ουσία κάποιου απαγορευμένου σιτηρού. Διαβάστε πολύ προσεκτικά τις ετικέτες των συμπληρωμάτων διατροφής, και μην λάβετε κάποιο χωρίς τη διαβεβαίωση πως δεν περιέχει γλουτένη,
Καλλυντικά
Η γλουτένη δεν «κρύβεται» μόνο στα τρόφιμα. Τα κραγιόν και οι οδοντόπαστες, αποτελούν μερικές από τις πλέον επικίνδυνες πηγές της, καθώς έρχονται σε άμεση επαφή με τη γαστρενετερική οδό.
Συνοπτικά θα λέγαμε πως δύο είναι οι καλύτεροι τρόποι για να αποφύεγετε τη γλουτένη:
- Να αποφεύγετε τα επεξεργασμένα τρόφιμα, δίνοντας έμφαση σε σπιτικά γεύματα και στην καθαριότητα της κουζίνας σας.
- Να επιλέγετε επεξεργασμένα τρόφιμα στα οποία αναφέρετε ρητά επάνω στην ετικέτα πως δεν περιέχουν γλουτένη.
Τέλος μην ξεχνάτε, πως όλα τα παραπάνω ισχύουν για άτομα με διεγνωσμένη αλλεργία ή κοιλικάκη. Σε κάθε άλλη περίπτωση ένα προϊόν άνευ γλουτένης δεν είναι πάντα η πλέον υγιεινή επιλογή!
Ήβη Παπαϊωάννου, MS, RDN Διαιτολόγος, Διατροφολόγος Μέλος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, ΗΠΑ ivipapai@gmail.com
