Κληρονονομική χοληστερόλη και διατροφικές προτάσεις

16-09-2017

Κληρονομική χοληστερόλη, ή τριγλυκερίδια, είναι μία γενετική πάθηση που μεταφέρεται από τους γονείς στα παιδιά. Πρόκειται για την αδυναμία του σώματος να διαχειρισθεί αποτελεσματικά τα επίπεδα λιπιδίων στο σώμα. Ένα παιδί έχει 50% πιθανότητες να εμφανίσει οικογενή υπερχοληστερολαιμίας, όπως ονομάζεται επιστημονικά η πάθηση, εάν ένας από τους γονείς του είναι ασθενής. Υπολογίζεται πως περίπου 1 στους 250 ανθρώπους θα νοσήσουν, ενώ παραδόξως μόνο ένας στους 10 ασθενείς το γνωρίζει εγκαίρως.

Ποιος είναι ο ρόλος της διατροφής στην κληρονομική χοληστερόλη;

Η έγκαιρη διάγνωση σε μικρή ηλικίας μέσω των εξετάσεων αίματος, οι αλλαγές στον τρόπο ζωής και ενδεχομένως η φαρμακευτική παρέμβαση αποτελούν τους τρεις βασικούς πυλώνες στη διαχείριση της κληρονομικής χοληστερόλης. Στόχος είναι η πρόληψη σοβαρών επιπλοκών και παθήσεων του συστήματος της καρδιάς και των αγγείων. Παρ’ ότι οι περισσότεροι συνδέουν τα τριγλυκερίδια ή τη χοληστερόλη με την κακή διατροφή, κάτι τέτοιο δεν ισχύει για την κληρονομούμενη εκδοχή της πάθησης. Με απλά λόγια ενδέχεται κανείς να ακολουθεί μία ισορροπημένη διατροφή, αλλά να εμφανίσει οικογενή υπερχοληστερολαιμία. Θυμηθείτε, πως ο ίδιος ο οργανισμός παράγει τη χοληστερόλη που έχει ανάγκη στο συκώτι. Συνεπώς η χοληστερόλη της διατροφής έρχεται να προστεθεί σε εκείνη που δημιουργείται στο σώμα.

Μπορεί να μη συμμετέχει στην εμφάνιση της νόσου, όμως το «χτίσιμο» των κατάλληλων διατροφικών συνηθειών ήδη από την παιδική και εφηβική ηλικία, κρίνεται σημαντικός προγνωστικός παράγοντας.

Ο ρόλος των φυτικών ινών

Οι φυτικές ίνες περιέχονται σε όλα τα τρόφιμα φυτικές προέλευσης, σε μέτριες ή μεγαλύτερες ποσότητες. Μία εξειδικευμένη ομάδα διαλυτών φυτικών ινών συμβάλλει στη μερική απορρόφηση της διατροφικής χοληστερόλης, «αποβάλλοντας» ένα μέρος αυτής. Καλές πηγές διαλυτών φυτικών ινών είναι: σιτηρά ολικής άλεσης όπως η βρώμη, τα μήλα, τα αχλάδια και τα δαμάσκηνα.

O ρόλος των στερολών

Οι στερόλες αποτελούν μία ακόμη ομάδα φυτικών θρεπτικών συστατικών που μπλοκάρουν την απορρόφηση της χοληστερόλης στο έντερο. Αποτελεί ένα από τα πλέον μελετημένα διατροφικά στοιχεία για τη διαχείριση των λιπιδίων και στα αρχικά στάδια της υψηλής χοληστερόλης, η αποτελεσματικότητά τους μπορεί να συγκριθεί ακόμα και με εκείνη της φαρμακευτικής αγωγής. Παρότι οι στερόλες είναι παρούσες σε πολλά φρούτα και λαχανικά, η λήψη τους μέσω εμπλουτισμένων τροφών όπως τα γαλακτοκομικά, οι χυμοί και το φυτικό βούτυρο είναι πιο συμπυκνωμένη, άρα και ευεργετική.

Ο ρόλος των ωμέγα 3

Αποτελούν το «χρυσό» κανόνα στη διαχείριση των τριγλυκεριδίων και της χοληστερόλης! Τα καλά πολυακόρεστα ωμέγα 3 λιπαρά, είναι «καλά» λίπη που διαχειρίζονται τις φλεγμονές που προκαλούν τα «βλαβερά» λίπη. Μέχρι σήμερα δεν υπάρχουν μελέτες που να μιλούν για θεραπευτική δράση των ωμέγα 3 στην κληρονομούμενη χοληστερόλη. Κανείς όμως δεν μπορεί να αμφισβητήσει πως στα πλαίσια των υγιεινών διατροφικών επιλογών, λιπαρά ψάρια όπως οι σαρδέλες, ο γαύρος, η ρέγγες, το σκουμπρί και ο σολομός προστατεύουν την καρδιά.

Ο ρόλος των φυτικών πρωτεϊνών

Όπως ίσως έχετε ήδη διαπιστώσει, οι περισσότερες διατροφικές συμβουλές για τη διατροφική διαχείριση της κληρονομικής χοληστερόλης βασίζονται στις αρχές τις χορτοφαγικής διατροφής. Η αντικατάσταση των ζωικών πρωτεϊνικών πηγών (κόκκινο κρέας, πουλερικά, γαλακτοκομικά, αυγά κλπ), με φυτικές εναλλακτικές όπως η σόγια, τα σιτηρά και τα όσπρια θεωρείται μία ακόμη σημαντική συμβουλή.

Τι να ελαττώσετε;

Δίνοντας έμφαση στις παραπάνω διατροφικές επιλογές, αυτομάτως περιορίζετε τις λιγότερο ισορροπημένες διατροφικές συνήθειες. Με απλά λόγια εάν εμπλουτίσετε της διατροφή σας με φρούτα, λαχανικά, όσπρια και σιτηρά, μειώνεται την καθημερινή κατανάλωση έτοιμων γευμάτων, επεξεργασμένων τροφών, πρόσθετης ζάχαρης και ζωικών λιπαρών.

Εκτός από τη διατροφή, σημαντικές αλλαγές στο τρόπο ζωής περιλαμβάνουν τη φυσική δραστηριότητα και τη διακοπή του καπνίσματος. Σκεφτείται πως η κληρονομούμενη χοληστερόλη μπορεί να αποτελέσει την αφορμή για να αλλάξετε το τρόπο που διατρέφεστε και ζείτε, προς το καλύτερο!

Ήβη Παπαϊωάννου, MS, RDN

Διαιτολόγος, Διατροφολόγος

Μέλος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας, ΗΠΑ

ivipapai@gmail.com
Βιβλιογραφία:

Dietary modifications for managing familial hypercholesterolaemia. 10 June 2014