Σε μια σιωπηλή πανδημία εξελίσσεται η μικροβιακή αντοχή (ΜΑ), η οποία είναι και η επόμενη μεγάλη απειλή για τη δημόσια υγεία. Σύμφωνα με το Κέντρο Κλινικής Επιδημιολογίας και Έκβασης Νοσημάτων – CLEO, η συχνότητα των ενδο-νοσοκομειακών λοιμώξεων ανέρχεται στην Ελλάδα, και σε συνθήκες προ πανδημίας, στο 10%, ενώ τα θύματα των ενδο-νοσοκομειακών λοιμώξεων εκτιμώνται σε πάνω από 3.000 ετησίως μόνο στο ΕΣΥ.
Επίσης, σύμφωνα με τα νέα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ΕΚΠΕΝ), η χώρα μας έχει πτωτική τάση στη χρήση αντιβιοτικών, παραμένοντας, ωστόσο, στην τέταρτη υψηλότερη θέση μεταξύ των 29 χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ). Η κατανάλωση αντιιικών στην Ελλάδα ανά 1.000 κατοίκους τόσο σε κοινοτικό όσο και σε νοσοκομειακό τομέα, πάντως, είναι σημαντικά υψηλότερη από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο (23,5 έναντι 16,4).
Η Ελλάδα αναφέρει σταθερά υψηλότερα από τον μέσο όρο της ΕΕ ποσοστά αντοχής σε νοσοκομειακά παθογόνα, όπως το μικρόβιο Klebsiella (Klebsiella pneumoniae). Η αντίστασή του στα αντιβιοτικά τρίτης γενιάς, όπως οι φθοριοκινολόνες, ήταν υψηλότερη στην Ελλάδα από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο (66,9%, έναντι 31,5%). Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ΕΚΠΕΝ), το 66,5% των περιπτώσεων πνευμονίας λόγω Klebsiella στην Ελλάδα είναι ανθεκτικά σε κεφαλοσπορίνες τρίτης γενιάς, αντιμικροβιακά που χρησιμοποιούνται συνήθως στα νοσοκομεία, ενώ ο μέσος σταθμισμένος πληθυσμός ΕΕ/ΕΟΧ ήταν 31,3%. Η αντοχή του μικροβίου Klebsiella στην καρβαπενέμη στην Ελλάδα είναι 58,3%, επτά φορές υψηλότερη από τον σταθμισμένο μέσο πληθυσμό ΕΕ/ΕΟΧ (7,9%).
Τα στοιχεία έδωσε στη δημοσιότητα ο Σύνδεσμος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων, με αφορμή την Παγκόσμια Εβδομάδα Ευαισθητοποίησης για τα Αντιβιοτικά (18-24 Νοεμβρίου).
Όπως προκύπτει από τα νέα στοιχεία του ΕΚΠΕΝ, σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση, την Ισλανδία και τη Νορβηγία περισσότερα από 35.000 άτομα πεθαίνουν κάθε χρόνο από λοιμώξεις ανθεκτικές στα αντιβιοτικά. Στην EE οι λοιμώξεις αυτές επιφέρουν πρόσθετο κόστος υγειονομικής περίθαλψης ύψους 1,5 δισ. ευρώ και απώλειες στην παραγωγικότητα. Μολονότι τα νοσοκομεία και οι πάροχοι πρωτοβάθμιας περίθαλψης στην Ευρώπη μείωσαν τη χρήση αντιμικροβιακών κατά 23% την τελευταία δεκαετία, η χρήση«εφεδρικών» αντιβιοτικών, τα οποία προορίζονται για την καταπολέμηση των πολυανθεκτικών λοιμώξεων, έχει υπερδιπλασιαστεί.
Η Παγκόσμια Τράπεζα εκτιμά ότι μέχρι το 2050, θα πεθάνουν εξαιτίας της μικροβιακής αντοχής 10 εκατομμύρια άνθρωποι ετησίως, εάν δεν βρεθούν νέα αντιμικροβιακά φάρμακα. Χωρίς αποτελεσματικό τρόπο πρόληψης και θεραπείας των ενδο-νοσοκομειακών λοιμώξεων, ιατρικές πράξεις, όπως η μεταμόσχευση οργάνων, η χημειοθεραπεία για την αντιμετώπιση όγκων και οι μεγάλες χειρουργικές επεμβάσεις, θα είναι πολύ επικίνδυνες να εκτελεστούν.
Η πανδημία της COVID-19 έχει δείξει τον τεράστιο αντίκτυπο στη δημόσια υγεία και την οικονομία από μια παγκόσμια απειλή. Σε αντίθεση, όμως, με την COVID-19 που αιφνιδίασε τον πλανήτη, η μικροβιακή αντοχή είναι μια κρίση που μπορεί να προβλεφθεί.
Σύμφωνα με νέα μελέτη για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων και Συνδέσμων (EFPIA) που δημοσιεύθηκε πρόσφατα, προκειμένου να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τη ΜΑ που απειλεί τη Δημόσια Υγεία, χρειάζονται κατεπειγόντως νέα αντιβιοτικά. Η μελέτη υποστηρίζει την εφαρμογή ενός μοντέλου μεταφερόμενης επέκτασης αποκλειστικότητας (ΤΕΕ), καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι αποτελεί την πιο αξιόπιστη εφαρμόσιμη λύση για την ώθηση της έρευνας σε νέα αντιβιοτικά στην Ευρώπη. Ένα τέτοιο σύστημα θα μπορούσε να προσφέρει ετησίως στους ασθενείς μέσα στην επόμενη δεκαετία δύο νέα αντιβιοτικά, προλαμβάνοντας έτσι θανάτους που συνδέονται με την ΜΑ.
Η ΤΕΕ δίνει στον παραγωγό φαρμάκων που αναπτύσσει ένα κατάλληλο, νέο αντιβιοτικό, ένα κουπόνι το οποίο θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παράταση ισχύος αποκλειστικών δικαιωμάτων εκμετάλλευσης ενός εκ των φαρμάκων του για μια χρονική περίοδο, ή να πουληθεί σε άλλη εταιρεία, αντισταθμίζοντας, με αυτόν τον τρόπο, τις δαπάνες μιας επιτυχούς έρευνας σε αντιβιοτικά. Η έκθεση αναπτύσσει το μοντέλο χρήσης του ΤΕΕ σε έξι χώρες – επιλεγείσες έτσι ώστε ν’ αποδίδουν μια ακριβή εικόνα των διαφορετικών αγορών φαρμάκου στις 27 χώρες τής ΕΕ.
