Αναρωτιέστε αν το μωρό σας θα είναι αριστερόχειρας; Ίσως πρέπει να περιμένετε κάποια χρόνια για να μάθετε.
Στην αρχή θα δείτε ότι τα μωρά χρησιμοποιούν και τα δύο τους χέρια για να πιάσουν ορισμένα αντικείμενα. Αυτό συμβαίνει επειδή το να φτάσουν, να αρπάξουν κάτι, δεν απαιτεί έλεγχο σε συγκεκριμένους, μικρότερους μυς. Μόνο όταν αναπτύσσονται οι λεπτές κινητικές δεξιότητες του μωρού, εξελίσσεται η κυριαρχία των χεριών. Μέχρι να αναπτυχθούν όμως αυτές οι δεξιότητες, τα μωρά χρησιμοποιούν εξίσου και τα δύο χέρια τους.
Ωστόσο, καθώς μεγαλώνουν, αυξάνεται η ικανότητά τους να εκτελούν όλο και πιο περίπλοκες εργασίες. Έτσι, συνήθως στην ηλικία των δύο ή τριών ετών, μπορεί να παρατηρήσετε το παιδί σας να χρησιμοποιεί το ένα χέρι περισσότερο από το άλλο.
Είναι βεβαίως πιθανό ορισμένα παιδιά να εμφανίσουν σημάδια αριστεροχειρίας ακόμη και στο όριο των 18 μηνών. Πώς θα το καταλάβετε; Παρατηρήστε τις κινήσεις του. Ψάχνει για φαγητό ή παιχνίδια με το αριστερό χέρι; Όταν ζωγραφίζει, κρατάει το πινέλο με το αριστερό χέρι; Αυτά τα σημάδια μπορεί να υποδεικνύουν ότι έχετε ένα μωρό αριστερόχειρα. Το ξαναλέμε: μπορεί. Όχι απαραιτήτως. Σε γενικές γραμμές, για να είστε σίγουροι θα πρέπει να περιμένετε μέχρι να «αποφασίσει» – δηλαδή στην ηλικία των πέντε ή έξι ετών.
Οι αριστερόχειρες γεννιούνται, δεν γίνονται
Έχει πραγματικά σημασία στη ζωή αν κάποιος είναι αριστερόχειρας ή δεξιόχειρας; Κάποιοι σίγουρα το πιστεύουν αυτό. Εξάλλου, μόνο το 10-12% των ανθρώπων είναι αριστερόχειρες, κάτι που αυτομάτως υποδηλώνει μια συγκεκριμένη «ιδιαιτερότητα».
Ωστόσο, πρέπει να τονίσουμε ότι, ιδιαίτεροι ή όχι, οι αριστερόχειρες γεννιούνται· δεν γίνονται. Η γενετική είναι που ευθύνεται… τουλάχιστον εν μέρει.
Μέχρι πέρυσι, θεωρείτο ότι η «προτίμηση χεριού» προέρχεται από ασύμμετρα γονίδια στον εγκέφαλο. Το σκεπτικό ήταν απλό: δύο χέρια, δύο ημισφαίρια του εγκεφάλου, το ένα είναι κυρίαρχο. Αυτό όμως καταρρίπτεται. Η αιτία είναι ότι τα μωρά, από τη μήτρα ακόμη, εκδηλώνουν ήδη προτίμηση μετακινώντας το ένα χέρι περισσότερο από το άλλο· κι αυτό συμβαίνει πριν γίνει λειτουργικό το τμήμα του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνο γι’ αυτές τις κινήσεις. Αποδεικνύεται ότι μέχρι την όγδοη εβδομάδα της εγκυμοσύνης, τα γονίδια στον νωτιαίο μυελό του αγέννητου μωρού δείχνουν ήδη την αρχή μιας προτίμησης στην επιλογή «δεξιά – αριστερά». Αυτό σημαίνει ότι μια πρώιμη επιλογή συντελείται ήδη πριν από την πλήρη σύνδεση μεταξύ νωτιαίου μυελού και εγκεφάλου – με άλλα λόγια, τα στοιχεία επιτρέπουν να συμπεράνουμε ότι δεν είναι ο εγκέφαλος το σημείο από όπου ξεκινά η προτίμηση χεριού. Είναι ο νωτιαίος μυελός!
Αυτό το νέο εύρημα μπορεί κάλλιστα να τερματίσει την εμμονή μας να συνδέουμε το χέρι με το αριστερό ή το δεξιό ημισφαίριο του εγκεφάλου. Να λοιπόν ένας μύθος που αξίζει να καταρριφθεί: πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι οι αριστερόχειρες είναι φύσει περισσότερο καλλιτεχνικοί, επειδή χρησιμοποιούν περισσότερο το δεξιό ημισφαίριο του εγκεφάλου, το οποίο υποτίθεται είναι υπεύθυνο για τη χωρική και οπτική κατανόηση. Όπως αποδεικνύεται, ωστόσο, κανείς από εμάς δεν έχει προτίμηση σε ένα από τα δύο ημισφαίρια του εγκεφάλου μας. Όλοι χρησιμοποιούμε εξίσου και τις δύο πλευρές του.
Το μόνο πλεονέκτημα που έχουν οι αριστερόχειρες είναι ο αθλητισμός, καθώς υπάρχουν μελέτες που υποδεικνύουν ότι υπάρχει έντονη παρουσία αριστερόχειρων σε αθλήματα όπως το τένις και το μπέιζμπολ. Γιατί; Ενδεχομένως διότι οι δεξιόχειρες παίκτες δυσκολεύονται να τους μπλοκάρουν ή διότι ορισμένες κινήσεις είναι πιο εύκολο να εκτελεστούν από αριστερόχειρες. Εν τούτοις, χρειάζεται πολλή ακόμη έρευνα για να είμαστε σίγουροι περί αυτού.
Ας το πούμε λοιπόν με λίγα λόγια: αν τελικώς αποκτήσετε ένα παιδί που είναι αριστερόχειρας, έχετε απλώς ένα παιδί που είναι αριστερόχειρας. Δεν θα είναι διαφορετικός από τους δεξιόχειρες φίλους του. Τουλάχιστον όσον αφορά την προτίμηση χεριού γιατί κατά τα λοιπά θα είναι φυσικά, όπως όλοι μας, μια ιδιαίτερη προσωπικότητα, θα είναι η δική του εκδοχή του εαυτού του με άπειρες μελλοντικές πιθανότητες εξέλιξης στη ζωή: δάσκαλος, χορευτής, προγραμματιστής υπολογιστών, πιλότος, πωλητής – οι επιλογές του είναι απεριόριστες, ανεξαρτήτως του χεριού που χρησιμοποιεί.
Φτάνοντας όμως στο σημείο αυτό, πρέπει να πούμε ότι υπάρχουν ωστόσο μερικές χρήσιμες συμβουλές ανατροφής για να βεβαιωθείτε ότι η «διαφορετικότητα» δεν θα αποτελέσει μειονέκτημα και ότι το αριστερόχειρο παιδί σας θα γίνει ένας μαθητής με την αυτοπεποίθηση που πρέπει να έχουν όλοι οι μαθητές.
1. Επενδύστε σε ένα καλό ψαλίδι για αριστερόχειρες
Το «κανονικό» ψαλίδι έχει το πιο αιχμηρό μέρος της λεπίδας στην αριστερή πλευρά, οπότε αν ένα αριστερόχειρο παιδί επιχειρήσει να το χρησιμοποιήσει με το αριστερό του χέρι (φυσικά), το θαμπό μέρος της λεπίδας δεν θα κόψει το χαρτί ή το κορδόνι. Το παιδί σας μπορεί να αισθανθεί ότι δεν ξέρει πώς να το κόψει μόνο του – και σε κανένα παιδί δεν αρέσει αυτό το συναίσθημα. Δεν φταίει όμως το παιδί. Απλώς το ψαλίδι δεν φτιάχτηκε γι’ αυτόν! Το καλύτερο που έχετε να κάνετε είναι να δώσετε στο παιδί τη δυνατότητα (και την αυτοπεποίθηση που συνεπάγεται) να δημιουργεί χειροτεχνίες με το δικό του ψαλίδι για αριστερόχειρες.
2. Όποτε μπορείτε, χρησιμοποιήστε το αριστερό σας χέρι
Πιθανότατα είναι πιο βολικό να χρησιμοποιείτε το δεξί σας χέρι για να μάθετε στο παιδί, ας πούμε, πώς να πιάσει το πιρούνι για να φάει. Εν τούτοις θα διαπιστώσετε ότι είναι λίγο πιο… περίπλοκο εάν θέλετε να μάθετε στο αριστερόχειρο παιδί σας πώς να δέσει τα κορδόνια των παπουτσιών του ή να γράψει το όνομά του.
Ως δεξιόχειρας, το να προσπαθήσετε να εκτελέσετε τέτοιες εργασίες με το αριστερό σας χέρι, είναι κάτι που μπορεί να σας φέρει σε αμηχανία. Στην πραγματικότητα όμως έχετε το πλεονέκτημα! Ως δεξιόχειρας που προσπαθεί να κάνει κάτι με το αριστερό χέρι, πιθανότατα θα χρειαστεί να επιβραδύνετε και να σκεφθείτε λίγο πιο προσεκτικά τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσετε. Ούτως ή άλλως, όταν οι μεγάλοι διδάσκουν κάτι στα παιδιά, είναι συνήθως απαραίτητο να επιβραδύνουν. Συνεπώς, ίσως είναι καλή ιδέα να εξασκηθείτε μόνοι σας μερικές φορές πριν δείξετε στο παιδί σας πώς να φτιάξει «το λαγουδάκι»!
3. Γιορτάστε τον αριστερόχειρά σας
Είναι αληθές ότι οι αριστερόχειρες δεν είναι κάτι που συνηθίζεις να συναντάς γύρω. Αληθές είναι επίσης ότι «εκεί έξω» είναι ένας κόσμος φτιαγμένος για δεξιόχειρες: Πολλές κατσαρόλες στην κουζίνα, το τηγάνι, το μπρίκι, είναι κατασκευασμένα με λαβές για δεξιόχειρη χρήση. Το δεξί χέρι τείνουμε για χειραψία, όχι το αριστερό. Επιπλέον, υπάρχει το… πρόβλημα του αγκώνα σε ένα γεμάτο τραπέζι: ένας αριστερόχειρας πιθανότατα θα κάθεται δίπλα σε έναν δεξιόχειρα, πράγμα που σημαίνει ότι θα χτυπούν τους αγκώνες τους καθώς προσπαθούν να φάνε. Αλίμονο!
Ευτυχώς, αυτές τις αδικίες τις αποκαθιστούν τα διάφορα αντικείμενα για αριστερόχειρες που μπορεί εύκολα πλέον να βρίσκει κάποιος. Υπάρχουν για παράδειγμα δώρα –όπως τα σημειωματάρια με τη συρμάτινη σπείρα στη δεξιά πλευρά– ώστε οι αριστερόχειρες να μη χρειάζεται να τρίβουν τα χέρια τους με μελάνι από το στυλό.
Είναι καλό να θυμάστε ότι όταν μεγαλώνετε ένα αριστερόχειρο παιδί, είναι όμορφο να του αγοράζετε μερικά διασκεδαστικά είδη δώρου για τα γενέθλιά του (εκτός από το… ψαλίδι του), ώστε να αισθάνεται σαν ένα ξεχωριστό παιδί – που πράγματι είναι για εσάς.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ:
Αριστεροχειρία: Τι σημαίνει και που οφείλεται
