Ο Ρούντολφ Καρλ Βίρχοβ (13 Οκτωβρίου 1821 – 5 Σεπτεμβρίου 1902) ήταν Γερμανός γιατρός, ανθρωπολόγος, παθολογοανατόμος, βιολόγος, συγγραφέας και πολιτικός, γνωστός για τη πρόοδό του στη δημόσια υγεία. Επίσης είναι γνωστός ως ο πατέρας της παθολογίας επειδή βοήθησε να απορριφθεί η θεωρία των χυμών φέρνοντας περισσότερη επιστήμη στην ιατρική. Είναι επίσης ένας εκ των ιδρυτών της κοινωνικής ιατρικής.
Στον Βίρχοβ πιστώνονται πολλές σημαντικές ανακαλύψεις. Η πιο ευρέως γνωστή επιστημονική συμβολή του είναι η κυτταρική θεωρία, η οποία βασίστηκε στο έργο του Τέοντορ Σβαν. Αναφέρεται ως ο πρώτος που αναγνώρισε τα λευχαιμικά κύτταρα. Ήταν ένας από τους πρώτους που θα αποδεχθεί το έργο του Ρόμπερτ Ρέμακ, το οποίο έδειξε ότι η προέλευση των κυττάρων ήταν η διαίρεση των προϋπάρχοντων κυττάρων. Αρχικά δεν αποδέχθηκε τις αποδείξεις για την κυτταρική διαίρεση, πιστεύοντας ότι αυτό συμβαίνει μόνο σε ορισμένους τύπους κυττάρων. Όταν όμως κατάλαβε ότι ο Ρέμαν μπορεί να έχει δίκιο, το 1855, δημοσίευσε το έργο του Ρέμακ ως δικό του, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί διάσταση μεταξύ των δύο πλευρών.
Ανατομία
Μια άλλη σημαντική συνεισφορά του σχετίζεται με μια ανακάλυψη που έκανε περίπου ταυτόχρονα με τον Σαρλ Εμίλ Τρουασιέρ. Ότι δηλαδή ένας διογκωμένος υπερκλείδιος λεμφαδένας είναι ένα από τα πρώτα σημάδια γαστρεντερικής κακοήθειας, συνήθως από το στομάχι, ή λιγότερο συχνά, καρκίνου του πνεύμονα. Αυτός ο λεμφαδένας έχει γίνει γνωστός ως λεμφαδένας του Βίρχοβ και ταυτόχρονα σημείο του Τρουασιέρ.
Θρομβοεμβολισμός
Ο Βίρχοβ είναι επίσης γνωστός για την αποσαφήνιση του μηχανισμού της πνευμονικής θρομβοεμβολής, όρος που προέρχεται από τις λέξεις εμβολή και θρόμβωση. Σημείωσε ότι οι θρόμβοι του αίματος στην πνευμονική αρτηρία προέρχεται από φλεβικούς θρόμβους, δηλώνοντας: «Η αποκόλληση των μεγαλύτερων ή μικρότερων θραυσμάτων από το τέλος ενός θρόμβου που μεταφέρονται μαζί με τη ροή του αίματος και οδηγούνται σε απομακρυσμένα αγγεία. Αυτό προκαλεί με την πολύ συχνή διαδικασία την οποία έχω ονομάσει Εμβόλια». Μετά από αυτές τις αρχικές ανακαλύψεις βασισμένες σε αυτοψίες, προχώρησε σε μια επιστημονική υπόθεση· ότι οι πνευμονικοί θρόμβοι μεταφέρονται από τις φλέβες του ποδιού και ότι το αίμα έχει την ικανότητα να μεταφέρει ένα τέτοιο αντικείμενο. Στη συνέχεια προχώρησε στην απόδειξη αυτής της υπόθεσης μέσα από καλά σχεδιασμένα πειράματα, επαναλαμβάνοντάς τα πολλές φορές για να έχει αποδεικτικά στοιχεία, με σχολαστικά λεπτομερή μεθοδολογία. Το έργο αυτό έπληξε μια θεωρία από τον περίφημο Γάλλο παθολόγο Ζαν Κρυβελιέ, ότι η φλεβίτιδα οδηγεί στην ανάπτυξη θρόμβων και κατά συνέπεια η πήξη ήταν η κύρια συνέπεια της φλεβικής φλεγμονής. Αυτή ήταν μια άποψη που υποστηριζόταν από πολλούς πριν από την εργασία του Βίρχοβ. Σχετικά με την έρευνα αυτή, ο Βίρχοβ περιέγραψε παράγοντες που συμβάλλουν στην φλεβική θρόμβωση, οι οποίοι έγιναν γνωστοί ως η τριάδα του Βίρχοβ.
Το 1885, ξεκίνησε μια μελέτη κρανιομετρίας, η οποία έδωσε εκπληκτικά αντιφατικά αποτελέσματα με τις σύγχρονές του επιστημονικές ρατσιστικές θεωρίες για την «Άρια φυλή», οδηγώντας τον να καταγγείλει το «Νορδικό μυστικισμό» στο συνέδριο ανθρωπολογίας του 1885 στην Καρλσρούη. Ο Γιόσεφ Κόλλμανν, συνεργάτης του Βίρχοβ, δήλωσε στο ίδιο συνέδριο ότι οι λαοί της Ευρώπης, είτε πρόκειται για Γερμανούς, Ιταλούς, Άγγλους ή Γάλλους, ανήκαν σε ένα «μίγμα διαφόρων φυλών», δηλώνοντας επιπλέον τα «αποτελέσματα της κρανιολογία είναι ενάντια σε κάθε θεωρία σχετικά με την ανωτερότητα της τάδε ή της δείνα ευρωπαϊκή φυλής».
