Η ασθένεια που αφάνισε περισσότερους από πέντε εκατομμύρια ανθρώπους σε δύο αιώνες

Η ιστορία των εμβολίων από τον 18^ο αιώνα έως σήμερα

Τι σχέση έχει ο δεκαετής πόλεμος μεταξύ Κούβας και Ισπανίας τον 19^ο αιώνα με  την εξάπλωση του κίτρινου πυρετού;

Ο Ιατρός Νίκος Περσιάνης ξεδιπλώνει την ιστορία των εμβολίων και τις μεγάλες επιδημίες που συνέβαλαν στην ανάπτυξή τους.

Κίτρινος πυρετός

Ο κίτρινος πυρετός άρχισε κάπου στην Αφρική και μεταφέρθηκε στην Αμερική το 16ο αιώνα κατά τη διάρκεια μεταφοράς σκλάβων.

Οφείλεται σε ιό και μεταδίδεται με τσίμπημα του κουνουπιού Aedes Αegypti που υπάρχει στην Αφρική αλλά όχι στην Ασία. Το όνομα του το πήρε διότι μεταξύ των άλλων συμπτωμάτων προκαλεί και ίκτερο.

Η ασθένεια προκαλεί τρέμουλα, πόνους, εμετούς και διάρροιες. Σε σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσει σε καταστροφή νεφρών και συκωτιού, καθώς και αιμορραγίες.

Από το 17ο αιώνα συνέβησαν πολλές επιδημίες στην Αφρική, την Αμερική και την Ευρώπη.

Το 1878 χιλιάδες Κουβανοί εγκατέλειπαν την πατρίδα τους, με προορισμό την Αμερική, εξαιτίας του δεκαετή πολέμου της χώρας για ανεξαρτησία από την Ισπανία. Στο ταξίδι τους ωστόσο μετέφεραν άθελά τους και τον κίτρινο πυρετό.

Η πόλη της Νέας Ορλεάνης ήταν το θύμα της πρώτης επιδημίας κίτρινου πυρετού στις ΗΠΑ, με τη νόσο να εξαπλώνεται στο Μέμφις.

Μέχρι το τέλος του χρόνου, πάνω από 5.000 κάτοικοι του Μέμφις έχασαν τη ζωή τους, ενώ οι συνολικές απώλειες στην κοιλάδα του Μισισίπι ανήλθαν στις 20.000.

Τον ιό απομόνωσε ο Νότιοαφρικανός-Αμερικανός ιολόγος Max Theiler το 1927, ο οποίος κέρδισε το Nobel Φυσιολογίας το 1951.

Μέχρι το 1919, ο κίτρινος πυρετός υπολογίζεται ότι σκότωσε περισσότερα από πέντε εκατομμύρια ανθρώπους σε δύο αιώνες.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.) υπολογίζει ότι κάθε χρόνο υπάρχουν 200.000 ασθενείς με 30.000 θανάτους, κυρίως στην Αφρική και τη Νότια Αμερική (90%).

Εμβόλιο κατά του κίτρινου πυρετού

Το πρώτο εμβόλιο αποτελείτο από εξασθενημένους ζωντανούς ιούς, καλλιεργήθηκε σε κρόκους αβγών και δημιουργήθηκε το 1937 από τον Max Theiler, που 10 χρόνια νωρίτερα είχε απομονώσει τον ιό.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συνιστά τον εμβολιασμό σε όλα τα άτομα που ζουν στις ενδημικές χώρες, στην ηλικία των 9 με 12 μηνών και σε άτομα που θα ταξιδέψουν στις χώρες αυτές.

Το εμβόλιο προκαλεί ανοσία στο 95% των ατόμων και διαρκεί πάνω από 10 χρόνια. Το 81% των εμβολιασμένων διατηρούν αντισώματα ακόμα και μετά από 30 χρόνια. Το εμβόλιο που κυκλοφορεί σήμερα είναι το YF-Vax.

Από το 1980 υπάρχει μια μικρή αύξηση στα περιστατικά της νόσου.

Στη Βραζιλία αναφέρεται εποχική αύξηση των κρουσμάτων του κίτρινου πυρετού από τον Δεκέμβριο έως τον Μάιο. Την περίοδο 2017 με 2018 αναφέρθηκαν 1376 επιβεβαιωμένα κρούσματα και 483 θάνατοι.

Η αύξηση των κρουσμάτων οφείλεται εν μέρει στη γεωγραφική εξάπλωση των κρουσμάτων κίτρινου πυρετού σε περιοχές που θεωρούνταν ότι δεν υπήρχε κίνδυνος μετάδοσης του νοσήματος.

Πηγή: Σύντομη Ιστορία των Εμβολίων, Δρ Νίκος Περσιάνης, Παιδίατρος, Παιδιατρική Εταιρεία Κύπρου,  www.child.org.cy