Η ασθένεια που πλήττει κυρίως τα παιδιά προκαλώντας παράλυση

Η ιστορία των εμβολίων από τον 18^ο αιώνα έως σήμερα

Ποια ασθένεια εμφανίστηκε τους προϊστορικούς χρόνους και καθήλωσε σε καροτσάκι Αμερικανό πρόεδρο;

Ο Ιατρός Νίκος Περσιάνης ξεδιπλώνει την ιστορία των εμβολίων και τις μεγάλες επιδημίες που συνέβαλαν στην ανάπτυξή τους.

Πολιομυελίτιδα

Η πολιομυελίτιδα οφείλεται σε 3 τύπους ιών που ανήκουν στην ομάδα των εντεροїών, και έχουν ως γενετικό υλικό το RNA.

Παραμένουν για πολύ καιρό σταθεροί σε νερό ή τροφή που έχουν μολυνθεί με κόπρανα ασθενών και εισέρχονται στον οργανισμό από το στόμα ή τη μύτη.

Στη μεγάλη πλειονότητα τους οι μολυνθέντες είναι ασυμπτωματικοί, 10% εμφανίζουν συμπτώματα και μόνο 1% αναπτύσσουν την παραλυτική μορφή της νόσου. Η νόσος προκαλεί ανοσία δια βίου.

Η πολιομυελίτιδα εμφανίστηκε τους προϊστορικούς χρόνους. Ζωγραφιές και ανάγλυφα παρουσιάζουν άτομα με παράλυση στην αρχαία Αίγυπτο. Η πρώτη περιγραφή των συμπτωμάτων της πολιομυελίτιδας έγινε από το Βρετανό παθολόγο Michael Underwood το 1789.

Το 1840 ο Γερμανός παθολόγος Jacob von Heine εισηγείται ότι η νόσος προσβάλλει το νωτιαίο μυελό και τα νεύρα. Το 1854 ο Duchenne περιγράφει την προσβολή των προσθίων κεράτων του νωτιαίου μυελού.

Το 1894 συνέβη η πρώτη μεγάλη επιδημία στο Vermont των ΗΠΑ. Το 1908 οι Αυστριακοί παθολόγοι Karl Landsteiner και E. Popper, απομόνωσαν τον ιό. Το 1916 κατεγράφησαν στη Νέα Υόρκη πάνω από 9.000 κρούσματα.

Το 1921 ο Franklin Roosevelt προσβάλλεται από πολιομυελίτιδα σε ηλικία 39 ετών. Όταν το 1932 εξελέγη 32ος πρόεδρος των ΗΠΑ κατάφερε με επιτυχία να αποκρύψει την αναπηρία του, καθ’ όλην τη διάρκεια της προεδρίας του.

Οι φωτογραφίες τον έδειχναν συνήθως από τη μέση και πάνω. Το 1928 οι Philip Drinker και Louis Shaw, ιατροί του πανεπιστημίου του Harvard κατασκεύασαν τον πρώτο θάλαμο αποσυμπίεσης (σιδηρούς πνεύμονας – Iron Lung) και τον χρησιμοποίησαν με επιτυχία στην αντιμετώπιση της πολιομυελίτιδας.

Το 1934 συνέβη νέα επιδημία στο Los Angeles, με πάνω από 3.000 κρούσματα. Η επόμενη μεγάλη επιδημία συνέβη μετά το Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο με 20.000 περιστατικά (1945-1949).

Το 1952-53 συνέβη νέα μεγάλη επιδημία και στις 48 πολιτείες των ΗΠΑ με 93.000 κρούσματα, 5.000 θανάτους και πάνω από 30.000 παραλύσεις.

Εμβόλιο κατά της πολιομυελίτιδας

Το 1935 έγινε η πρώτη απόπειρα παρασκευής του εμβολίου με πλήρη αποτυχία. Το ίδιο το εμβόλιο προκαλούσε πολιομυελίτιδα σοβαρής και θανατηφόρας μορφής.

Το πρώτο αποτελεσματικό εμβόλιο εναντίον της πολιομυελίτιδας παρασκευάστηκε σε ενέσιμο μορφή από τον Jonas Salk το 1954 στο Pittsburgh των ΗΠΑ χρησιμοποιώντας νεκρούς ιούς. Η χορήγηση του άρχισε τον επόμενο χρόνο.

Το 1958-1959 ο Albert Sabin κατασκευάζει και δοκιμάζει το νέο εμβόλιο με μεγάλη κλινική επιτυχία και το 1962 αντικαθιστά πλήρως το εμβόλιο του Salk.

Το νέο εμβόλιο περιείχε ζωντανούς αλλά εξασθενημένους ιούς (ΟPV), εχορηγείτο από το στόμα και εθεωρείτο πιο αποτελεσματικό.

Η εισαγωγή και μαζική χορήγηση του εμβολίου αυτού το 1961 (μονοδύναμο) και το 1963 (τριδύναμο) συνέτεινε στη δραματική πτώση των περιπτώσεων πολιομυελίτιδας παγκοσμίως, από 350.000 κρούσματα το 1988, σε 1.170 το 2004 και μόνο 105 το 2005. (Σουδάν, Νιγηρία).

Το 1993 και το 1994 μόνο στην Ινδία και την Κίνα εμβολιάσθηκαν 163 εκατομμύρια παιδιά σε μερικές μόνο μέρες (εβδομάδα πολιομυελίτιδας).

Μέχρι το 1995, 140 χώρες είχαν κηρυχθεί από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας σαν ελεύθερες από πολιομυελίτιδα. Σήμερα η πολιομυελίτιδα ενδημεί κυρίως σε 4 χώρες, την Ινδία, το Πακιστάν, το Αφγανιστάν και τη Νιγηρία ενώ σε άλλες 30 Αφρικανικές και Ασιατικές χώρες εμφανίζονται ακόμα σποραδικά κρούσματα.

Τα τελευταία χρόνια, μέσα στα πλαίσια του προγράμματος Global Polio Eradication Initiative (GPEI) γίνονται μαζικοί εμβολιασμοί στις 4 αυτές χώρες με στόχο την πλήρη εξάλειψη της νόσου τα επόμενα 5 χρόνια.

Το 2000 καταργήθηκε η δόση στην ηλικία των 10 χρονών. Από τον Ιανουάριο του 2005 η CDC εισηγείται τη χορήγηση του αδρανοποιημένου εμβολίου (ΙPV) το οποίο είναι ενέσιμο. Θεωρείται πιο ασφαλές και χορηγείται είτε μόνο του είτε συνδυασμένο με άλλα εμβόλια (πολυδύναμο).

Πηγή: Σύντομη Ιστορία των Εμβολίων, Δρ Νίκος Περσιάνης, Παιδίατρος, Παιδιατρική Εταιρεία Κύπρου,  www.child.org.cy